evrende eger bir noktada bir olay gerceklesmisse, o olayin gerceklesmesi icin tum kosullarin saglanmis olmasi lazim. bu kosullarin da herbirinin saglanmasi icinde o kosullarin tumunu meydana getirebilecek baska kosullarin olusmasi lazim. bu boyle gider. bunda hemfikiriz degil mi? yani herseyin bir nedeni vardir, atomalti parcaciklar arasindaki etkilesimlerden, bir yildizin patlayip karadelik olusturmasina kadar.
eger yeterli bilgiye sahipsek, yani herhangi bi yerin ve zamanin sundugu kosullarin hepsini biliyorsak, bu kosullarin nasil bir sonuc doguracagini da biliriz. en kucuk zaman birimlerimleri ve en mikro ortamlarin hepsini ayri ayri degerlendirirsek, yani zamani ve mekani sonsuz parcaya bolersek, sonsuz bir bilgi ile o kucuk zaman dilimleri ve kucukcuk alanlardan baslayarak toplaya toplaya bir ortamda ve daha da ilerleyerek evrende ortaya cikacak sonuclari tahmin edebiliriz.
peki ozgur irade ? size su kadarini soylemek istiyorum ki kendinizi kandiriyorsunuz. hicbirimizin ozgur iradesi yok. verdigimiz tum kararlar gecmisteki tercubelerimizin, genlerimizi, cevremizin, kulturumuzun beyin korteksindeki noronlar arasindaki baglantilar uzerine etkisinin bir sonucundan baska birsey degildir. tabi bunun cok detayi var. noroplastisite denen olaylar falan. soylemek istedgim sey, beyin bir programdir ancak statik degildir. kodlari surekli degisen bir programdir. kodlari degistiren seyler ise dedigim gibi kultur, genler, tecrubelerimiz falan filandir. milyarlarca noronun aralarinda olusturdugu sinapslar bu programin kodlaridir. kodlari sizin kodlarinizla ayni olan baska bir insan ayni olaya sizin vereceginiz tepkinin aynisini verir. bu kodlarin ne sekilde degisip sekillenmesini belirleyen de saydigim seylerdir ve bunlarin hepsi de sonsuz nedenler zincirinden sonra sizin beynin kodlarinizin bu sekilde sekillenmesine neden olmustur. nasil ki hypotalamusun hangi cekirdeklerini ne sekilde uyarinca vucudun nasil bir tepki verecegi artik biliniyorsa, beyin korteksinin -yani yaptigimiz tum bilissel seyleri, hayallerimizi, kararlarimizi yonlendiren kismi- de neye nasil tepki verecegi anlasilabilir. cevresel olaylarin ortaya cikis nedenlerini ve bunlarin tum insanlar uzerinde nasil bi etki gosterecegini bilebiliriz. tabi bunun icin herseyi bilmek lazim. sonsuz terabyte'lik bilgiler lazim.
