söyle bir kalkıp pencerenizden dısarı bakın. kapınızın önündeki aydınlamat lambası, komşunuzun otomobili, sütçünün hayvanları için bırakılmış bayat etmek, yerdeki sigara izmariti, etrafta uçuşan sakız ambalajları.. çöpü karıştıran kediden soludugunuz havaya, ayagınızdaki çoraptan kolunuzadaki saate kadar. hatta kolunuz! hepsi birer yıldız tozu. hepsi ölen bir yıldızın kalıntıları..
evrenin yıldız denilen enerji kaynakları aynen bir canlı gibi dogar büyür ve ölür. şöyle açıklamak gerekirse; yeni doğan bir yıldız bünyesinde bolca bulunan hidrojeni yakmaya başlar. yaktıkça hidrojen helyuma dönüşür. yandıkça enerji üretir, ışıldar. taki bütün hidrojenini bitiresiye kadar. bu işlem milyarlaca yıl sürebilir. hidrojeni bitince bolca ürettigi helyumu yakmaya başlar. fakat bunun için daha fazla ısı gereklidir. bu enerjiyide kütle çekimi sayesinde elde eder. helyum yanmaya başladıgında yıldızımız gittikçe büyür. büyüdükçe kızarır, ışıldar. o kadar büyür ki önceden oldugunun yüzlerce misline çıkabilir. o büyüdükçe helyum yanar, yandıkça karbon ve oksijen ortaya cıkar. bu elementleri yakabimek için dahada fazla ısı gerekmektedir. onun için ise yine daha fazla kütle çekimi gerekmektedir. çünkü kütle çekimi arttıkça bu elementler yüksek basınç altında kalmakta ve daha fazla ısınmaktadırlar**. kütleleri daha fazla olan büyük yıldızların yakabildikleri element sayısı daha fazladır. ne kadar büyük o kadar çeşit element demek. fakat bu büyük yıldızlarımızın bir sorunu vardır. kütleleri arttıkça ömürleri de küçülür. çünkü ısıları daha fazladır. daha fazla oldugu için yakma işlemi daha cabuk gerçekleşir. aynen altı fazla açılmış tencere gibi. çabuk pişer yemek bok olur.. öhm. yani hızlı yaşayıp genç ölür bu arkadaşlar. işte buraya kadar çaldıgımız çenenin varmak istedigi nokta burası, ölen yıldız.
yıldızlar, gittikçe artan kütle çekimlerine daha fazla karşı koyacak enerjileri kalmayınca büyük bir gürültüyle patlarlar. hatta o kadar büyük patlarlar ki boyutuna ve uzaklıgına baglı olaraktan gündüz vakti gökyüzünde çıplak gözle bile görülebilirler. patlamanın sonucu elementlerin bir bölümü etrafa sacılır. buna süpernova denir. işte bu dagılan elementler en başta anlatıgımız şeyleri oluşturma da temel oluşturur. bu tozla karışık elmentler zamanla yeniden bir araya gelir. gittikçe yogunlaşır ve ta taaaa yeni bir yıldız. bebek yıldız.. öhm. işte bizim güneş sistemimizin başına gelenler ve gelecek olanlar bunlardır. yani güneşimiz, dünyamız, dağlar-taşlar, yer altındaki kömür ölen bir yıldızın kalıntılarıdır. bizi oluşturan elementler bir yıldızın tozundan gelmiştir..
peki nedir bu bizi oluşturan elementler? en önemlilerinden biri karbondur. belirli karbon bileşikleri, canlılardaki maddenin yaklaşık %18'ini oluşturur geri kalanı sudur. su 2 hidrojen bir oksijen atomundan meyda.... biiiiiiiipp*.
