"allah onlardan razı olmuş, onlarda o'ndan razı olmuşlar." (maide, 5/119)
"Allahın emri mutlaka yerine gelecek, yazılmış bir kaderdir." ahzab 33/38)
kaza allah'ın ilmine bağlıdır. kullun iradesi, dilek ve isteği ise kadere bağlıdır.
kader konusu üzerinde hz. peygamber döneminde de ciddi' bir biçimde tartışma yaşanmış olduğu söylenmektedir. ancak o dönemdeki kaderle ilgili tartışmalar, her konuda olduğu gibi Allah'ın Elçisi tarafından çözüme bağlanarak, bu sorun bir biçimde kapanmış ise de, üçüncü halife Hz. Osman'ın öldürülmesinden sonra gelişen olaylar, özellikle Hz. Ali döneminde yaşanan iç savaşlar sırasında yeniden gün yüzüne çıkarak dile getirilmeye ve alevlenmeye başlamıştır.
Hz. Peygamber'in, vahiy ışığında formülleştirerek oluşturmuş olduğu adalet ve kardeşlik esaslarına dayanan mutlu toplum (asr-ı seadet) modeli, onun ölümünün üzerinden henüz çeyrek asır geçmeden iç kargaşalarla sarsılmaya başlamıştır. Hz. Osman'ın hilafeti ile birlikte yönetimdeki gevşeme ve akraba kayırmaları bu fitneyi ateşlemiş, sonunda bir takım kışkırtmalar ile üçüncü halife Hz. Osman'ın şehit edilmesi olayı patlak vermiştir. Bu olayın ardından Müslümanlar arasında gruplaşmalar artmış ve Allah'ın Elçisi'nin Müslümanlar hakkında korktuğu rivayet edilen olaylar yaşanmıştır.
Sıffin Savaşı'ndan dönerken, yaşlı bir adamın Hz Ali'ye 'bu seferin Allah'ın kaza ve kaderi ile mi meydana geldiğini ...' sorması üzerine, Hz Ali; "Taneyi çıkaran ve rüzgarı yönlendirene yemin ederim ki, hiçbir vadiye inmemiz ve hiç bir tepeye çıkmamız kaza ve kaderden başka bir şey ile değildir!" diye cevap vermiştir.
şüphesiz Yüce Allah iyilik yapmayı emretmiş, insanı da uyarmak suretiyle kötülüğü yasaklamıştır! Zorlama yönüyle teklif etmemiş, peygamberleri de boşuna göndermemiştir. "Bu (şüpheler) küfredenlerin sanısıdır. Ateşe girecek olanların vay haline ...!" (Sad, 28) dedi... Yaşlı adam yine "Peki bizi yönlendiren ve bu işe sevk eden kaza ve kader nedir o halde?" diye sorunca Hz Ali "bu, Allah'ın emri ve iradesi ile (ile) olan bir iştir"
diyerek "Senin Rabbin, kendinden başkasına kulluk etmemeyi ve ana-babaya iyilik etmeyi hükme bağladı" (isra, 23) ayetini okumuştur. *
