türk-moğol devletleri içerisinde atası cengiz han'dan sonra en güçlü devleti kurmuş emirdir. dünyanın üçte birine hakim olmuştur. esasen hükümdar soyundan gelmeyen timur, kaynaklarda geçen adı ile ''temur'' çağatay hanlığından birini göstermelik olarak sırf töre yerine gelsin diye devletin başına geçirmiştir. tabi kendisine bağlı bir ordu varken tahtta olanın ne kadar hükmü olabilir ki?
timur'un babası türk aşiretlerinden birini reisi idi. iyi bir asker idi. kendini bu alanda geliştirdiğini anlatır kaynaklar, hatta çobanlık ederken bile, ''insanlık tarihine adımı yazdıracağım'' dediği rivayet olunur.
çok iyi bir stratejistti. o kadar ki, tehdit ettiği ülkelerin elçileri kendisini ziyaret ettiğinde timur'u hasta yatağında bulurlar, kan kusuyordur. halbuki domuz kanı içerek ölüm döşeğinde izlenimi veren timur, karşı tarafın direncini kırma amaçlı böyle bir şey yapmıştır. timur'un ölmek üzere olduğunu düşünen elçiler ülkelerine döndüklerinde bu durumu anlatırlar, gerçektende timur oraya gittiğinde yoğun bir direnişle karşılaşmaz. işte bu kadar ince bir kurmay zekaya sahip bir askerdir timur.
--spoiler--
Komuta edemediğim 10000 adamım olacağına, komutam altında olan 10 adamım olmasını tercih ederim
--spoiler--
diyecek kadar askeri bağlamda perspektif sahibi biriydi. sadakat onun için en değerli şey idi. hatta bu sözü doğrular niteliktedir.
--spoiler--
Tecrübe gösterdi ki hakiki dost şudur: Asla gücenmez, dostunun düşmanları onun da düşmanlarıdır ve gerektiğinde hayatını feda eder
--spoiler--
ordusunda çok hızlı ve çok esnek manevra yeteneğine sahip atlı birlikler kurdu, filleri kullandı savaşlarda. hatta ıslah olmayan filleri dahi itlaf ettirdi. disiplin aşığı biri idi. askerini çok sever, değer verirdi. denilebilir ki timur'un ordusu kadar kumandanına bağlı ordular dünyaya bir kez daha gelmemiştir. karşılıklı olarak bir bağlılık vardı, ölümüne sadakat.
zalim midir bilinmez, her ne kadar sivas'ta cesetleri harç ile karıştırıp kule yaptırmış olsa da. kan dökmeme sözü verdiği halde, kan dökmeden 200 kişiyi canlı canlı gömdürsede bir zamanlar hayal ettiği gibi insanlık tarihine adını kazıyan mükemmel bir asker, mükemmel bir stratejist ve hükümdardır.
timur'u tek kelime ile açıkla denilse şüphesiz idealizm olacaktır. hatta son seferinde geçmiş yaşına rağmen kış kıyamet ortasında at sırtında dolanan timur için fazlası söylenemez. atası cengiz han'dan da büyük olmak istiyordu. belki patolojik bir vaka da olabilir. tabi timur'un deli olduğunu düşünmek gerçek bir deliliktir ancak bir ingiliz araştırmacının tespitlerine göre timur, duygu-durum bozukluğu olan biriydi.
ayrıca topal olup olmadığı tarihçe kesinen kabul olunmuş bir olgu değildir, 1960 yıllarda açılan mezarının ardından araştırılan bedeninde, belinden bir hasarı olduğu tespit olunmuştur, topal olduğu bundan dolayı bir varsayımdır.
osmanlı gibi bir devleti 11 yıl sürecek olan fetret devrine sokmak elbette ki kimselerin harcı değildir. hatta timur izmir'e dahi girmişti, şu anda tireli de diktirdiği kitabe halen daha durmaktadır.
dünya siyasi tarihine adını kanla yazan bu kısa boylu dev adam. her şeye rağmen gücünü ve idealizmini, azmini gelecek nesillere örnek teşkil edecek şekilde bıraktı. kiminize göre zalim olsa da bilim adamlarını korudu, uluğ bey, ali kuşçu gibi matematik ve astronomi bilginlerini, şairleri sarayında ömürleri boyunca korudu destekledi. semerkantı bilim merkezi haline getirdi.
büyük adamdır tabiri kullanılır ya hep birileri için. sanki bu söz sadece timur için söylenmiş olmalı.
