insan düşünüşü düşünüşe dayanır. pek düşünüş nedir? düşünüş benliktir. peki benlik nedir? benlik, kendine gönderme yapan bir ilişki ya da ilişkide kendi kendine gönderme yapan bir şeydir. benlik ilişkinin kendisi değil; ilişkinin kendine dönüşüdür.
insan sonsuzluk ile sonlunun, geçici ile kalıcının, özgürlük ile zorunluluğun bir sentezidir. sentez iki terimin ilişkisidir. bu görüş açısından benlik, hala varolmamıştır.
iki terim arasındaki bir ilişkide, her terim, bu ilişki ile sürdürdüğü bağıntı aracılığıyla varolduğundan, olumsuz bir terim olan üçüncü bir terim ile olan ilişki ve iki terim, ilişkiye bağlıdır; böylece ruh söz konusu olduğunda, ruh ve bedenin ilişkisi yalnızca yalın bir ilişkidir. bunun aksine, ilişki yanlızca kendine bağlıysa, bu son ilişki olumlu bir üçüncüdür ve böylece benliğe sahip oluruz.
kendine gönderme yapan bir ilişki, bir benlik, ancak kendisi ya da bir başkası tarafından ortaya konmuş olabilir.
kendine bağlanan ilişki başkası tarafından ortaya konursa, kuşkusuz bu ilişki bir üçüncüdür; ama bu üçüncü hala bir ilişkidir yani tüm ilişkiyi ortaya koyan şeye bağlıdır.
bu şekilde türemiş veya ortaya konmuş böyle bir ilişki insanın benliğidir; bu kendine bağlanan ve bu şekilde başkasına bağlanan bir ilişkidir.
(ölümcül hastalık umutsuzluk)
Sören Kierkegaard
