türkiye cumhuriyeti'nin en ünlü ve en kaliteli şairidir; 1902-1963 yılları arasında yaşamış olan şair, osmanlı'nın son dönemlerinde şiir yazmaya başlamış, işgal istanbulundan, anadolu'ya savaşmak için kaçmış, tkp'ye katılmış, oradan da batum'a ve moskova'ya geçmiştir. yeni bir devrimle sarsılmış o günün rusya'sında henüz ortodoksluk batağına düşmemiş marksizmin etkisindeki yepyeni fikirlerle karşılaşmış, *devrimci sanat akımları ve sanatçılarla yüz yüze gelmiştir. doğu halkları üniversitesi'nde * aldığı eğitimin ardından, türkiye'ye dönmüş ve tkp'nin gizli örgütlenmesinde aktif çalışmış, dönem dönem tutuklanmıştır. 1938 yılında harp okulu öğrencilerini isyana teşvik etmekten dolayı yargılanmış ve hapis cezasına çarptırılmıştır. 1950 yılına kadar değişik hapishanelerde yatan şair, bu arada kesintisiz olarak ciltler dolusu şiir yazmıştır. 1950'de çıkarılan bir afla serbest kalmış, kendisini askere alma provokasyonu nedeniyle, ülkeyi gizlice terk etmiştir. 12 yıl boyunca ağırlıklı olarak moskova'da yaşamıştır. burada hem şiir yazmış, hem, tkp için çalışmaya devam etmiş, bizim radyo'nun kurulmasını sağlamıştır. radyoda sunuculuk yapmış, kendi sesinden şiirlerini okumuştur. yaşamının son döneminde en güzel şiirlerini yazmış, o güne dek yaşadığı çok sayıda aşkın sonuncusu olan vera ile evlenmiştir. 1963 yılında kalp krizi sonucunda * yaşama veda etmiştir. mezarı moskova'da sanatçıların gömüldüğü ünlü mezarlıktadır.
tüm eserleri:
835 satır (1929 şiir)
jokond ile si-ya-u (şiir)
varan 3 (1930 şiir)
1+1=1 (şiir, nail v. çakırhan ile)
sesini kaybeden şehir (1931 şiir)
benerci kendini niçin öldürdü (1932 şiir)
gece gece telgraf (şiir)
kafatası (oyun)
bir ölü evi yahut merhumun hanesi (oyun)
bu bir rüyadır (1934 operet)
portreler (1935 şiir)
taranta babu'ya mektuplar (1935 şiir)
unutulan adam (1935 oyun)
simavne Kadısı oğlu şeyh bedreddin destanı (1936 şiir)
it ürür kervan yürür (fıkra, orhan selim adıyla)
alman faşizmi ve ırkçılığı (çeviri-derleme)
sovyet demokrasisi (inceleme)
yeşil elmalar (roman)
la fontaine'den masallar (1949 masal,ahmet oğuz saruhan adıyla)
saat-21-22 şiirleri (1965 şiir)
inek (1965 oyun)
ferhad ile şirin (1966 oyun)
enayi (oyun)
kan konuşmaz (roman)
memleketimden insan manzaraları (1966 şiir,5 cilt,1966-1967)
rubailer (1966 şiir)
dört hapisaneden (1966 şiir)
yeni şiirler (şiir)
sabahat (oyun)
ocak başında /yolcu (oyun)
yusuf ile menofis (1967 oyun)
kuvayı milliye (1968 şiir, kurtuluş savaşı destanı adıyla : 1965)
kemal tahir'e mapushaneden mektuplar (mektup)
cezaevinden memet fuat'a mektuplar (mektup)
sevdalı bulut (masal)
son şiiirleri (1970 şiir)
bursa cezaevinden va-nü'lara mektuplar (mektup)
demokles'in kılıcı (1974 oyun)
nazım ile piraye (1975 mektup)
nazım'ın bilinmeyen mektupları (1986 mektup, adalet cimcoz ile mektuplaşmaları)
yatar bursa kalesinde (1988 şiir)
hikayeler (1991 hikaye)
çeviri hikayeler (hikaye)
