Kağan olmasında ve devletin kuvvetlenmesinde birinci derecede rol oynamış bulunan kahraman kardeşine karşı bilge kağanın duyduğu minnet duygularının ifadesi olan bu yazıt, 732 yılında bilge kağan tarafından kardeşi adına diktirilmiştir. köktürklerin birinci dönemdeki şevket devrini, daha sonra nasıl zayıflayıp çine tutsak olduklarını, çin esaretinden kurtuluşlarını ve nihayet köl tiginin kahramanlıklarla dolu hayatını anlatır.
kül tigin, ilteriş kağanın oğlu ve bilge kağanın kardeşidir. amcası kapgan kağanın ölümünden sonra tahta ağabeyini oturtmak için kapgan kağanın oğullarıyla mücadele eden kül tigin, ağabeyiyle birlikte büyük okyanustan afganistandaki demir kapıya; tibetten sibiryaya kadar uzanan geniş coğrafyada birçok kavim üzerine 20′den fazla akın düzenlemiş, türk tarihinin en büyük kahramanlarından biridir.
bilge kağan, 71 satırdan oluşan kül tigin yazıtını yeğeni yollug tigine yazdırmıştır. olaylar bilge kağan tarafından anlatılmıştır. kül tigin âbidesi, kaplumbağa şeklindeki oyuk bir kaide taşına oturtulmuştur ve yazıt bu kaidenin yanına devrilmiş bir şekilde bulunmuştur. özellikle devrik vaziyette rüzgâra maruz kalan kısımlarında tahribat ve silintiler olmuştur. yüksekliği 3,75 metredir. itina ile yontulmuş, bir çeşit kireç taşı veya saf olmayan mermerdendir. yukarıya doğru biraz daralmaktadır. dört cephelidir. âbidenin üstü kemer şeklinde bitmektedir ve yukarı kısımda beş kenarlı olmaktadır. doğu cephesinin üstünde kağanın işareti vardır. batı cephesi büyük bir çince kitabe ile kaplıdır. diğer üç cephesi türkçe kitabelerle doludur.
