bir üniversitenin vizyonu ne olmalıdır? bu soru, cevap aratmaya yönelik bir soru olmaktan ziyade, varacağımız sonuçlar normatif değerler taşıyan çözümlemelerden oluşacaktır. şu ana kadar bu sorun hakkında birçok çözümlemeye varılmış ancak hiçbiri konuya ortega gasset gibi yaklaşamamıştır. gasset, üniversitenin misyonu adlı kitabında özgün ve sıradışı yaklaşımlarda bulunmuştur. konuya basmakalıp şekilde yaklaşmak bize fayda sağlamayacaktır. bu konu üzerine araştırmak isteyenlere bu kitap* salık olarak verilebilir. kısaca söylemek gerekirse; üniversite sorgulayabilen insanlar olmayı sorgulayarak öğretir. aslında tam olarak bunu da öğretmez, sadece yol gösterir ve kişi kendisi keşfeder. gassetin bir kitapta geçen sözlerine yer verecek olursak üniversitenin misyonuna ilişkin belki birtakım ipuçları elde ederiz;
"eğer yapılabilseydi, ki tabii yapılamaz, bir toplumun içinde, örneğin koskoca ulusumuzda, acaba kaç kişi iki kere iki nasıl dört eder ya da güneş yarın doğacak mı diye kafa yormuştur, şöyle durup düşünmüştür yani, bunu bir istatistikle saptayabilsek ilginç olurdu. buradan da ortaya çıkan sonuç fikirlerimizin pek büyük çoğunluğunun, fikir olmalarına ve bizi kanı gibi etkilemelerine karşın, hiç de akıl ürünü olmadıkları, göreneklerden ibaret olduklarıdır; mekanik ve anlaşılmazdırlar ve bize baskı yoluyla benimsetilmişlerdir."
" ... eğer bir halkın bu korkunç çağı sağ salim atlatabilmesi isteniyorsa, alınacak önlemlerden biri, karınca kararınca, ama vazgeçilmez bir tanesi şu: o halkın içinde yeterli sayıda kişinin, tüm o fikirlerin -adlarına öyle diyelim bari- üstünde konuşulan, tartışılan, uğrunda savaşılan ve insan boğazlanan tüm o fikirlerin ipe sapa gelmez ve son derece havada kalan şeyler olduğunu anlamasını sağlamaktır."
