tarih sayfalarına şuna benzer çok sayıda acı notlar ekleyen sürgünün başlangıç tarihi:
'...açlık ve hastalık had safhada. trabzon'a gelen 100.000 kiş 70.000 kişiye indi. günlük ölü sayısı 500 kişidir. trabzon'da bu sayı 400. gerede kampında 300 kişi, akçakale ve sarıdere'de günlük ölüm sayısı 120-150 kişi arasıdır...'
kah çocuklar öldü anne kucağında kah anneler, kucağında çocuğuyla. sayısız 'ğıbze' (ağıt) yazıldı, söylendi. allah hiç bir millete böyle bir acı yaşatmasın..
