Beyazlatma özelligine sahip bir çözeltidir.
Çamaşırlarımızı, saçımızı, dişlerimizi, derimizi ve yiyeceklerimizi beyazlatırız. Bir maddeyi beyazlatmak veya ağartmak, onun rengini çıkarmak veya açmaktır. Çamaşır suyu, oksidizasyon yoluyla bu etkileri yapan bir kimyasal maddedir. Bilinen beyazlatıcılar (ağartıcılar), hidrojen peroksit (H2O2), sodyum hipoklorit (NaClO) , sodyum perborat mono hidrat(NaBO3.H2O),sodyum perborat tetrahidrat(NaBO3.4H2O) , sodyum perkarbonat (2Na2CO3.3H2O2) gibi bileşiklerdir. “Beyazlatıcı toz” kalsiyum hipoklorittir (Ca[OCl]2). Beyazlatma (ağartma), tekstil sanayiinde boyama işleminin ilk adımıdır.
Evde kullanılan çamaşır suyu veya sodyum hipoklorit, çamaşırları beyazlatmak, kirlerini çıkartmak ve mikroplardan arındırmak için kullanılır. Çamaşır suyunun etken maddesi olan sodyum hipokloritin oranı % 5,25 (w/w)’dir; Sanayide daha yoğun olan tipleri
(%15,00 w/w) de kullanılmaktadır.
Klorlu çamaşır suları genellikle mikrop öldürücü olarak kullanılır. Aktif klor içeren çamaşır suları dayanıksız kimyasallardır ve bir çok iç ve dış etmen nedeni ile bozunabilirler.
Nasıl beyazlatır:
Çoğu boyalardaki ve pigmentlerdeki renk, renk yapıcılar (kromofor) diye bilinen küçük parçacıklar içeren, beta karoten gibi moleküller tarafından üretilir. Moleküllerdeki renk yapıcılar, karbon veya oksijen atomları ile çift bağa sahiptirler.
Kimyasal çamaşır suları-beyazlatıcılar iki yoldan biri ile iş yaparlar :
Soyum hipoklorit gibi bir oksitleyici çamaşır suyu, renk yapıcı oluşturan kimyasal bağların parçalanmasıyla işlevini yerine getirir. Bu parçalanma, molekülü, renk yapıcı içermeyen veya görünen ışığı soğurmayan bir renk yapıcı içeren farklı bir yapıya dönüştürür.
Limon suyu gibi, bir indirgeyici çamaşır suyu, renk yapıcıdaki çift bağı, tek bağa dönüştürerek işlevini yerine getirir.Bu dönüşüm, renk yapıcının görünen ışığı soğurma yeteneğini yok eder.
Saf klor gazı renkleri beyazlatırken çamaşır suları, sodyum hipoklorit veya kalsiyum hipoklorit, oksijeni açığa çıkartarak işlev görürler. Sodyum hipoklorit bu işlemi birçok maddelerle tepkimeye giren klor kökleri ve oksitleyici unsurları ile sağlar.
Eğer beyazlatıcı, bir asitle temas ederse klor gazı açığa çıkar. Bunu önlemek için, pH değerini yüksek tutmak amacıyla (pH 12), ticari beyazlatıcılara ayrıca alkali maddeler eklenir.
Güneş ışığı, benzer sonuçlar doğuran bir çamaşır suyu-beyazlatıcı gibi davranır : genellikle mor ve mor ötesi alanlardaki ışığın yüksek enerji fotonları, renk yapıcıdaki bağları parçalayarak renksiz bir yüzey oluşturur. Buna halk arasında “güneşte soldu” denilir.
