en süslü ve kitap üstündeki tabiriyle özgür iradelerin dans ettiği bir evrende bir orta yol bulma, bir ateşkes bölgesi yaratma çabasıdır.
ama yok merak etme, felsefe yapmayacağım. (felsefe yapmak ne laa..) elimden geldiğince doğru dürüst cümleler kurup iki üç şey söyleyeceğim. neyse; anlaşmayı kabul edenler arasında ateşkes sağlar. güvenli bir ortam oluşturur. ama anlaşmayı reddeden ya da yoksayan biri o bölgeye girdiğinde bölge sakinlerinin can, mal, psikolojik ve sosyolojik güvencesi kalmaz. "ahlaksız" ın vicdanına kalır kaderleri. yani ahlak pamuk ipliğine bağlıdır. o yüzden bu güvenli bölgede gerçekleştirilen en küçük "ahlaksızlıklara" bile aşırı tepki gösterilir. söz konusu ahlak olunca tolerans yoktur, tehdit tehdittir ve büyüğü küçüğü yoktur. fonksiyon olarak kabul edebiliriz aslında ahlak olgusunu. daima normal kabul edilen "sabit" bir çıktı vermeye ayarlanmış, tehditleri güvenli düzeye indirgeyen ve sıfırlayan sabit bir fonksiyon.
yine de ahlakın daimi olma çabası ya da dürtüsü yoktur. geçerli olduğu dönemde değişmez ve norm olarak kabul edilir ama bu bir sonraki değişime ya da level atlamaya kadardır. hükmettiği zamanda ondan üstünü yoktur. toplumsal sözleşmenin ve erdemin tepe noktasıdır her zaman. on bin yıl öncesinin insanları arasındaki sözsüz kurallar gibi. şu andaki yazılı kurallar gibi. eskinin uç'ları şimdinin normlarıdır. tam tersi de olabilir. şimdinin uç'ları geleceğin normları ya da büyük günahlarına dönüşebilir.
bir de iyice boku yemiş günümüz modern insanı için ahlak "ben de varım" diyebileceği bir kavram. evrene hükmetmenize sebep olan bir kavram. hikaye değil bu, gerçekten. evrensel sandığınız kendinize ait ahlak olgunuzla tamamen farklı koşullarda yetişen; farklı normlar altında büyüyen başka canlıları ve insanları onbinlerce kilometre öteden, ya da birkaç metre öteden hükmedercesine yargılamanıza olanak sağlıyor. işi ilerletip yargılayıp cezasını kesenler de var. bazen bir hakim bu, bazen sokaktaki bir ahlak gardiyanı.
bu sıcakta beni bu kadar saçmalatmaya iten şeyin ne olduğunu biliyorum. birkaç gündür sikindirik ve değersiz fikirlerini gözüme gözüme sokan yine sikindirik ve değersiz birçok insanın boş laf kalabalığı.
