yıllardır ısıtılıp ısıtılıp ortaya koyulan bir tartışmadır. islam dinine inanmayanlar tarafından "hoşgörü dini olsaydı götüne içki şişesi sokup kapağını burun deliğinden çıkaranlara hedö hödö denilmezdi" şeklinde argümanlarla antitez sunulurken, inananlar tarafından da "bre gavur dölü, cehennemin yedinci katında lavlar götüne sokulunca görürsün" şeklinde bir karşılık sunulur.
kimse de demez ki yahu önce kelimenin anlamını irdeleyelim de sonra tartışalım islamı. efenim nedir hoşgörü? bir kişiyi, kişileri yahut bir toplumu belli eylemlerinden yahut fikirlerinden kaynaklanan farklılıklar neticesinde, yargılamak yerine anlamaya çalışmaktır. imtiyazdır, müsamaha göstermektir. içinde biraz da kibir barındırır bu davranış aslında. ancak bu kelimeyi irdelerken dikkat edilmesi gereken bir husus vardır. hoşgörünün sınırları, yine insanlar ve toplumlar tarafından belirlenir ve farklılık gösterir. hoşgörü, nevresim takımı gibi değildir. nevresim takımını götüne sokarak kullanmayı yeğleyen bireyler yoktur. tek bir amacı vardır ve o amaç tartışılamaz. lakin hoşgörü, sınırları kati suretle çizilemeyen bir kavramdır.
şimdi iki adam düşünün. biri kamil biri de hıdır olsun. kamil hıdırın karısının burun deliklerine hıyar sokmak istesin. kamilin inanışına göre bu çok normal ve olağan bir eylemdir. ancak hıdır, karısının burun deliklerine hıyar sokulmasının sapkınlık olduğunu düşünür. kamil, hıdır'ın hoşgörülü olmadığını iddia edebilir mi? pek tabi edebilir. zira kamil'e göre bu eylem hoşgörüyle karşılanması gereken bir eylemdir. ancak hıdırın kurallarına göre, kamil'i eşeğin sudan gelmesini beklemeden komaya sokmak gerekir.
üstteki uç örnekte de açıklamaya çalıştığım gibi; bir dinin, bir inancın, bir toplumun hatta daha da basite indirgeyerek söyleyeyim bir kişinin anlayışına göre "hoşgörü" gösterilen konular farklılık gösterebilir. senin hoşgörü anlayışına uymayan bir eylem yahut inanış, inananlar için hoşgörüdür. sınırlarını aşmadan müsamaha gösteriyor olması, sınırlarını yıkmasını gerektirmez.
buraya kadar okumadın biliyorum. okuyanlar için son cümleyi söyleyip çekileyim. "hoşgörü" üzerinde tartışılabilecek bir kavramdır. keskin çizgileri yoktur. haliyle süregelen bu tartışma oldukça saçma ve gereksizdir.
