'günahın' suç işleme anlamına geldiğini bilmeyenlerin anlam doldurmaya çalıştığı kup. medeni kanunların temelinde dinsel ve kültürel referanslar yattığı için bir ayırım yapmak mümkün değil. avrupada köpek yemek suç iken çin de ve uzak doğuda serbest. hindistanın bazı bölgelerinde sığır yasak. bu yasaklar insanı zarardan korumak için değil, toplumun genelinde rahatsızlık duyulduğu için konulmuş. medeni bir alman köpeğini asla yem yaptırmaz. herşeyi bilimsel ve robotik gören ve insan piskolojisini hiçe sayan biri köpekde olsa sığırda olsa et görür. protein deposu hepsi neticede. ama insanın beyin gücü muazam olduğu için komplex ilişkiler kurabiliyor ve doğasını daha ince ayarlayabiliyor. köpeğin insana bir çok faydası varken sığır ve tavuğun insana proteinden başka bir yararı yok.
sıcak ortadoğu da domuz eti çabuk bozulup insanları hasta ettiği için yasaklanmış. alternativi olduğu için insana bi zararı yok bu yasağın ve kolay uygulanır.
göçebeler binek hayvan yerken çoğu toplumda at ve deve yeme rahatsızlık yaratır. göçebeler zor durumda mecbur kalabiliyorlar (çölde bir şey bulamayınca) o yüzden o tabuyu yıkmışlar.
Yani çoğunluğun rahatsız olduğu hareketler yasaklanabiliyor. iki kişi ulu orta ilişkiye girince bu doğaldır diyemezsin nekadar mantiken doğal bir şey yapsalarda.
her devlet ayrıca mensup olduğu dine göre bayram yapıyor. peki laiklik devletin dinlere eşit durması anlamına geliyorsa niye avrupada noel tatil? türkiyede ramazan bayramı nedir? israilde 8 günlük hanukkah bayramı nedir? ben ramazanda bayram yapıp noel çalışamıyorum. bulunduğum toplumun geleneklerine ve kurallarına uymak zorundayım.
almanyada pazar günleri dükkan açma ve gürültü yasak. devlet cumartesi pazar tatil yapar. cumartesi yahudi tatili şabat pazar da hristiyanların kilise günü. borsa ve bankalar çalışmaz. bundan daha din referanslı kural olabilir mi?
laiklik diye atıp tutuyorsun ama ne köysün ne kasaba. laikliğin temeli avrupada klise ile kraliyetin çekişmesinde yatıyor. kraliyet sonrası bu çekişmeyi zengin ve okumuş kesim sürdürdü. klise hem maddi hem manevi inanılmaz bir güce ulaşmıştı. gidin kölnde domu görün. münihde toplum kararı denen kural var 80li yıllara kadar uygulunan. bir binanın frauenkirche klisesiden daha yüksek yapılması yasaktı. sonra kismen yasa belirli bir çevreye kısıtlandı.
türkiyede laikliğin oturmaması ve din karşıtlığına dönüşmesinin sebebi benzer bir güç çekişmenin yaşanmaması. din adamları her müslümandan vergi toplamıyor, günah çıkarma gibi bir uygulama olmadığı için piskolojik avantaj kazanmıyordu. martin luther incili tercüme edene kadar çoğu avrupa hristiyanı incilde ne yazdığını bilmiyordu. islam corafyasında gibi medresseler (islami yüksek okullar) yoktu avrupada. inançlı insanlara koyun gibi lakaplar bu yüzden takıldı avrupada. almanyada yerleşimi klise belirlediği için merkezdirler ve devlet görevindelerdi. düşünün insanlar klisenin etrafına yerleşerek bugünkü bütün alman köy, kasaba, şehir ve metropoların temeline oluşturmuşlar.
islam corafyasında yok böyle bir şey. yerleşim koşullara göre gerçekleşmiş. iskendiriye, bağdat, istanbul, horasan, buchara, medina, mekka, konya, bursa ve bayy zaten tarihi yerleşim yerleri. dini oluşumların yapısı ve yaptırımı çok farklı.
avrupa patlonu genişletmiş ki rahat etsin. sen o zayıf yapınla aynı patlonu giyince palyoçaya döndün. millet seninle eğleniyor haberin yok. salaksın, taklitcisin. başkaların götüne göre don giydiğin için...
laiklik bundan ibaret. adam öldürmek ve hırsızlık dinen neden suçsa 'medeni(medine haha)' kanunlara göre aynı sebepten suç. kuran ve incil gibi yazılı kanunları olmayan toplumlarda cinayet serbest mi? aynı kabileden adam öldürmek yada onun malına el koyman dışlanmana sebep olur. peki şehirleşmiş ve farklı kabilelerin yaşadığı ortamda 'mahalle baskısı' olmayınca cinayet vs. nasıl önlenilecek? tanrılarına kurban kesen ve onlardan çekinen insanları en mantıklı nasıl caydırısın?
faydalı bir şey faydalıdır. artının önünüe hangi rakamı koyarsan koy artıdır. adam öldürmeği illa senin görüşüne göre mi suç saymalıyım? netice mi hatice mi? kim pragmatik kim teoretik?
teoride sende beyini olan bir varlıksın. kimi beyin daha iyi işlem yapar. öbür tarafta yüzyılların tecrübesi.
'bir şey biliyorsam bir bok bilmediğimi' içimden geçiren, herkesin kendine göre cevapladığı soru.
