gürcüce

entry46 galeri video1
    12.
  1. Gürcüce alfabesi toplam 33 alfabeden oluşur, bunların 5’i sesli 28’i sessizdir. Alfabede Latin Alfabesi’nde var olan seslerden vaşka ts, ts’, kh, dz, ch’, zh, gh,p’,t’ ve k’ seslerini temsil eden harfler de bulunmaktadır.
    Gürcü Alfabesi’nin yapımı bazı bilim adamlarına göre 3. y.y., bazılarına göre ise 5. y.y.’ da olmuştur. ilk Çağ’da Gürcüler’in yaşadığı krallığın adı iberya Krallığı’ydı. Yapılan bazı araştırmalara göre i.S. 326’da Gürcüler’in Hristiyan olmasıyla incil üzerinde çalışmalar yapmak ve çevirisini yapmak amacıyla 1. Parnavaz bu alfabeyi hazırlattı. Alfabe yapıldığında var olan dil yüzyıllarca aşama geçirmiş kadar derin ve zengin bir dildi. Gürcüler üzerine olan araştırmalar onların bu alfabe yaratıldıktan sonra Gürcüler’deki ulus bilincinin arttığı yönünde. Yani aslında milliyetçilik anlayışı Gürcüler’de çok daha Fransız ihtilali’nin çok daha öncesinden var olmuş bir kavram. Aynı zamanda alfabe gürcü tarihinden etkilenerek değişimler yaşadı. Eski bir dil olan Gürcüce ile yazılan eserler hala Hristiyan Dünyası’nda geçmişe dair kaynak olarak kullanılyor. Hatta Yunanlar’ın yazmış olup da günümüzde Yunancası olmayıp gürcüce’si bulunan ilk çağ eserleri bile var. Ayrıca Gürcüler’in Sina’da el yazmalarına rastlandığı gibi, kendilerinin aynı zamanda Arapça’ el yazmaları olduğu da görülmüştür. Yani Gürcüler’in Yunanlar ve Araplar ile yakın ilişkiler kurduklarını ve hatta onların dillerini de öğrendiklerini de buradan anlayabiliriz. Aynı zamanda Gürcüler’in adı geçtiği bazı Yunan eserlerine geçen bazı bilgilere göre Gürcüler’in hayat standartı yüksek ve oldukça bilgili insanlar olduklarından bahsedilmiştir.
    Gürcüce’nin alfabesinin yaradılışı hakkında çeşitli hipotezler ve efsaneler var. Bunlardan biri Kral I. Parnavaz’ın (bazıları da Kral Parnavaz’ın direk yaptığını savunur) Mesrop Mashtots’a yaptırmış olması. Bunu duyan zamanın Ermeni Kralı Mesrop Mashtots’u Ermenistan’a kaçırmış ve Mesrop Mashtots’tan kendileri için de bir alfabe istemiştir. Bunun üzerine Mesrop Mashtots i.S. 405’te Ermenice için de bir alfabe yapar. ilk kullanılan Ermeni Alfabesi’nin ve Gürcü Alfabesi’nin şekil olarak benzerliği bu yüzden kaynaklanmaktadır.

    Gürcü dil bilimciler ve batılı bilim adamlarından bazıları ise gürcü alfabesinin geçmişinin çok daha eski olduğunu iddia etmiştir. Bu tezin en büyük savunucularından olan Levan Chilashvili ve Tamaz Gamkrelidze, ilk kullanılan alfabe olan asomtavruli’nin 5. y.y.’a ait örneklerini değerlendirmiş ve bu alfabenin geliştirilmiş olduğu yargısına ulaşmıştır. Bu yüzden gürcü alfabesinin daha eski olduğunu iddia etmiş ve alfabenin eskiliğinin en kötü ihtimalle isa’nın doğumuyla aynı zamanlarda olabileceğini iddia etmiştir. Bu iddianın doğmasında en büyük etkenlerden biri de Gürcüler’in Doğu Gürcistan’da hristiyanlık öncesi bazı yazılar bulmasıdır. Avesta adındaki bu yazılar arkeolojik ve dil bilim olarak tam çözümlenemediği için Gürcüce için tam olarak kanıt haline gelememişlerdir. Avesta yazılarından başka hristiyanlık öncesi bulunan bazı tablet ve metinler de aynı durumdadır. Batılı dil bilimcilerin genel kanısı ise gürcü alfabesi’nin geçmişinin hristiyanlıktan önce olduğu doğrultusunda. Hatta bunlardan bazıları Gürcü dil bilimcileri Parnavaz’ın efsanesine inanıp, gerçeklere gözlerini kapamakla suçlarlar.
    Dilin tarih içerisinde 3 alfabesi olmuştur. Bunlardan biri Asomtavruli’dir, ötekisi Nuskhuri’dir, bugün kullanılan ise Mkhedruli’dir… Mkhedruli diğer alfabelerden daha çok ses içermektedir ve Gürcüler’in yazın dilinde ses ihtiyacını gidermektedir.

    ilk gürcü alfabesi olan Asomtavruli Gürcüler’in tarih içerisinde hangi halklarla etkileşim içerisinde olduklarını kanıtlayan bir alfabe olmuştur. Zira gürcüler gittikleri yerde bu alfabeyi kullanmaktan çekinmemişler ve oralarda kalıntılar bırakmışlardır. Kudüs yakınlarındaki Bethelem kilisesi, Arabistan, iran, Lübnan ’da bulunan bazı kalıntılar bunların en güzel örneklerindendir. Aynı zamanda Tiflis’te bulunan Sioni Kilesi’de bu alfabeyle yazılmış ve bugüne kadar itinayla korunmuş güzel kalıntılar da içermektedir. Bu alfabenin bazı harfleri bugün bile bazı alanlarda kullanılmaktadır. Ancak alfabenin tamamı bugün yaşayan gürcüler için yetersizdir.
    1940’lı yıllarda Mtskheta’da yapılan araştırmalarda Gürcüler’in Hristiyan olmadan öncesine ait birkaç deforme olmuş yazılar bulunmuş ve bulunan yazılar derinlemesine araştırılmıştır ancak yazıların aşırı deforme olmasından dolayı bulunan yazılarda ne yazdığı anlaşılamamıştır. Ancak kullanılan alfabenin isa zamanında ve isa’dan önce Arabistan’da kullanılan Aramice’ye çok benzediği görülmüştür. Üzerinde sadece ufak değişiklikler yapılıp alfabe Gürcüce için kullanılmıştır. Ancak yazılarınların okunamaz hale getirilmesinden dolayı bu kalıntılar da günümüz de hala bir kanıt olarak değer taşımamaktadır.
    Nuskhuri alfabesi ise 9. (veya 10.) yy’da kullanılmıştır. Bu alfabenin kullanılmasıyla gürcüce ortaya koyulan eserlerde soldan sağa doğru kullanılmaya başlandı. Bu alfabenin üzerinde Orta iran’da konuşulan dilin, Aramice’nin ve Yunanca’nın etkisi olduğu düşünülüyor. Ancak Gürcü dil bilimciler Yunanca’nın etkisi olduğu konusunda hem fikir değiller. Yunanca’nın fonetik yapısının çok farklı olduğunu düşünen Gürcü bilim adamları alfabenin daha çok Aramice’ye benzerliği konusunun üzerinde durmaktadırlar.
    Günümüzde kullanılan mkhedruli ise ilk kez 10. Yy’da ortaya çıkmış ve 19 yy’a kadar dini olmayan konularda kullanılmıştır. Alfabe ilk çıktığı zaman 41 sesten oluşmaktaydı. Ancak bazı seslerin gereksiz olduğunu düşünen bir gurup bilim adamı 19.yy’da Gürcü alfabesi üzerine çalışma yapmış ve 41 sesten 8’ini alfabeden çıkarmıştır. Bunların içerisinde aramice’de ve bugün arapça’da da bulunan “elif” dediğimiz, gürcülerin de “elifi” dediği harf de bulunmaktadır.

    Şu an kullanılan modern Gürcü Alfabesi’ni Svanlar ve Megreller de kullanmaktadır. Ossetler ve Abhazlar da 1940’larda bu alfabeyi kullanmaktaydı.
    1 ...
bu entry yorumlara kapalı.
© 2025 uludağ sözlük