konu hakkında söylediklerime dair bir özeleştiri vermem gerekiyor. esasında, arif olanın anlayacağı bir mesele dahi olsa, herkesten arif olmasını bekleyemiyoruz. arif olmayanın çarpıtmasının önüne geçebilmek amacıyla, özeleştirimi veriyorum.
bu seçimin içinde kültür oldukça önemlidir.
her kültür, yaşanılan coğrafya ile göbekten bağlıdır.
türklerin göçebe kültürü, var oldukları coğrafya'ya uyum amaçlıdır.
göçebe kültürde şehir, mimari, heykel gelişmemiştir.
türkler göç ile ulaştıkları birçok yerde şehirleşmiş mimari eserler ile iz bırakmışlardır.
heykelin olmaması dini kaynaklıdır.
bir kültür, başka bir kültüre göre geri olabilir.
bunun sebepleri arasında coğrafi şartlar tabii ki vardır.
bu fark "sığ" kelimesi ile anlatılmamalı.
"görece sığ" arif olan için bahsolunan farkı hata payıyla dahi olsa yansıtabilir.
önceki söylediklerimde geçen "görece sığ" tabiri bu farkı anlatmak içindir. ırkçı bir eleştiri değildir. böyle anlayan var ise özürlerimi sunarım.
türklerin zamanla şehirleşebilecekleri coğrafyalarda, derin kültürel izler bıraktıkları muhakkak.
orta asya zamanında, orhun abideleri gibi birkaç eser dışında pek ize rastlanmaması(ekeleme; izden kasıt ev, köprü, heykel, ibadethane) coğrafi şartların dayattığı bir durum olsa da, kültürlerinin zenginleşmesi açısından engel teşkil etmiş, ve evet, bu dezavantaj ile, görece sığ bir kültür yaratmalarına vesile olmuştur.
