osmanlının bu kadar büyümesinin sebebi muazzam lojistik harekat bilgelikleri. ne şimdi ne de o zamanlar bu kadar koordine lojistik faaliyeti yok. başlangıçta mesela büyük topları belgrada depolarlarmış küçükleri de gittikleri yerde dökerlermiş. bunlar tabi hep zeka işi.
lojistik büyük problem. savaşabileceğin aylar belli en son eylül gibi dönmen lazım. orduyu da oralara bırakamıyorsun. 6 ay dursun sonra geri gelirim diyerek. en kötü ihtimalle en geç tarih hep mayıs sonu haziran başı istanbuldan ayrılmak. 1 haftalık yürüyüş ile edirneye gelmek. 5-7 gün arası dinlenip tekrar yola çıkmak 15-20 gün arası bir sürede de belgrada varmak orada da 15 gün kalıyorlar böylece ağustosu buluyor zaten.
ama zamanla o kadar büyüyorki topraklar mesela viyana artık doğal sınırlar denilen kısmın tam kıyısında yer alıyor. viyanayı almak imkansız çünkü eylülden önce viyanaya varmak imkansız. bir de ortaçağ sırasında avrupada hava inanılmaz soğuk. coğrafyacılar buna küçük buzul çağı diyorlar. eylül dedin mi donmalar başlıyor. yeniçeri zaten serseri. disiplinsizlik başlıyor. yiyecek bulmak imkansızlaşıyor düşman topraklarında. yardım gelebilir her yeri kontrol edemezsin. orduyu eylülde bırakıp haziran da geridönsen desen, sen geri gelene kadar ordu orada yeni devlet kurar o kadar disiplinsizler.
bu şartlarda kanuninin bile alma ihtimali yok viyanayı zaten.
sonraları bu lojistik uzmanlığı konusunda sıçmaya başlıyorlar.
mesela prut savaşı için ekim ayında rusyaya savaş açtıklarını bildiriyorlar ki sefere en erken mayısta çıkabilecekler bu durumda ruslar rahat rahat hazırlanıyorlar. resmen ruslara 6 aya gelirim hazırlan bebeğim demişler.
