Dün ihya-i Ulumuddinde bir hadis gözüme ilişti. Peygamberimizin altın nesil yetiştirme metodu hakkında çok önemli bilgiler ihtiva eden bir hadis:
"Ya Ali, üç şey üstünlük derecesi, üç şey günahların keffareti, üç şey helâk edici ve üç şey de kurtarıcıdır: Üstünlük dereceleri: Sabah erken soğuk havada kâmil bir abdest almak, namazı bitirdikten sonra diğer bir namaza kadar bekleyiş içinde olmak, gece ve gündüz cemaat namazlarına katılmak. Keffaretler: Selamı yaymak, başkalarına yemek vermek, geceleri halk uykudayken ibadetle meşgul olmak. Helâk ediciler: Fiile dönüşen ihtiras, uyulan nefsani istek ve kişinin kendisini beğenip kibirlenmesi. Kurtarıcılar: Gizli-açık her yerde Allah''tan korkmak, hem zenginlik hem de yoksullukta dengeli ve iktisatlı davranmak, hoşnutluk ve gazap halinde (bütün durumlarda) hak ve adâlete uygun konuşmak."
Peygamberimiz toplumu inşa ederken ne bireysel ne de sosyal boyutu ihmal etmiştir. Yukarıdaki hadis bu çift yönlü hedefi çok net bir şekilde gözlerimizin önüne serer. Hadiste 12 temel öğüt yer almaktadır:
1. Sabah erken soğuk havada kâmil bir abdest almak
2. Namazı bitirdikten sonra diğer bir namaza kadar bekleyiş içinde olmak
3. Gece ve gündüz cemaat namazlarına katılmak
4. Selamı yaymak
5. Başkalarına yemek vermek
6. Geceleri halk uykudayken ibadetle meşgul olmak
7. Fiile dönüşen ihtiras
8. Uyulan nefsani istek
9. Kişinin kendisini beğenip kibirlenmesi
10. Gizli-açık her yerde Allah''tan korkmak
11. Hem zenginlik hem de yoksullukta dengeli ve iktisatlı davranmak
12. Hoşnutluk ve gazap halinde (bütün durumlarda) hak ve adâlete uygun konuşmak
1, 2 ve 11. tavsiyeler daha bireye, 4, 5 ve 12. tavsiyeler daha topluma yönelik iken diğerleri hem bireysel hem toplumsal özellikler taşır. Buradaki her bir madde başlı başına bir yazı konusu olabilecek kadar derin muhtevalar içerir. Biz bu yazıda sadece ilk maddeyle ilgileneceğiz
Sabah erkenden namaz için uyanmak, hava soğuk olsa bile aldırış etmeden bütün uzuvları mükemmel bir şekilde yıkamak ve tabi ki namazı kılmak kişinin iç disiplinini sağlaması bakımından ne kadar büyük bir etkiye sahip olacaktır. Uykunun en ağır bastığı anlarda rahatını bozmak ve soğuk suyla temas kurarak üzerindeki keyif emaresini büsbütün atmak insanın fıtratı için her zaman zor olsa da modern zamanlarda, konformizmin ta dibine daldığımız bu dönemlerde bizlere iki kat daha ağır gelecektir. Daha fazla rahatlık için hiçbir masraftan kaçınmayan insanı rahatını bozmaya davet etmek hele hele uykunun en tatlı olduğu anlarda bunu yarıda kesmesini istemek muhakkak birçok gönülde makes bulmayacaktır. Ancak islamın amacı kalplerde kendine yer bulacak davet için insanı hazırlamaktır. Zira sabah keyfinden feragat edenler ancak, daha büyük külfetlerin, daha ağır yüklerin altına girebileceklerdir. Dolayısıyla evvela sağlam bir irade, nefse başkaldırabilecek diri bir yürek ve rahatlığı elinin tersi ile itebilecek bir iman güne erken uyanmayla, soğuk suyla ve tabi ki namazla başlar.
Hadisin bu ilk maddesi birçok meydan okumayı içinde barındır. ilk başta uykuya büyük bir meydan okumadır. insan fıtratı gereği sadece uykuya muhtaç değildir aynı zamanda uyku insan için en büyük keyfi aracıdır da. Modern insan birçok şeyi elde ederken uykuyu elinden kaçırmıştır maalesef. Uykusuzluktan muzdarip ve sırf birkaç saat uyuyabilmek için bir sürü ilaç kullanan ne kadar çok insan vardır etrafımızda. Zarı zor uyuyabilmiş insanı da uyanmaya çağırdığı için zamanımız insanına iki kat ağır gelecektir bu çağrı. Bu yüzden bu çağrıya icabet eden kişi birçok engeli de aşmak zorundadır.
