Hitler Almanya'sının 1940 yılında başlayan balkan harekatından sonra, almanlarca işgal edileceğinden endişe eden türkiye'nin ingiltere'nin yanında savaşa girmesinden endişe eden hitler'in hazırlattığı, trakya'nın ve boğazlar'ın işgalini öngören işgal planıdır.
bu yönde iki tarihi belge vardır. 1.belgede, bulgar ordusu'nun trakya bölgemizi işgal etmesine dair alman ordusuna verilen 28 ekim 1940 tarihli emirdir. bu emre göre, trakya ve boğazlar'ın derhal işgal ve türk ordusu tecrit edilecekti.
2.emir ise, 20.02.1941 tarihli olan yazılı emirdir. bu emirde, türkiye'nin trakya bölgesinin işgali için iki yol gösterilmekte ve işgal için 10 Nisan 1941 gösterilmektedir. bu emirdeki birinci yol: yunanistan ile türkiye'ye 07 MART 1941 tarihinde aynı anda saldırılacaktır. 2.ci yol: yunanistan'ın önce işgal edilmesinden ve alman birlikleri yeniden gruplandırıldıktan sonra 10 nisan 1941 tarihinde (yunanistan'ın işgalinin tahminen tamamlanmasından dört gün sonra) türkiye'ye saldırılacaktır.
bu arada diplomasi trafiği tüm hızıyla devam ediyordu. almanya'nın ankara büyükelçisi von papen, türk dışişleri bakanı numan saraçoğlu ile yaptığı 1 mart 1941 günü, hitler'in inönü'ye yazdığı bir mektubun bugünlerde geleceğini ifade etmiştir. saraçoğlu bu konuyu inönü'ye aktaracağını söylemekle yetinmiştir( alman dışişleri arşivinde 172638-39-40 no. ile kayıtlıdır). ankara bu mektubu beklerken, hitler, türkiye'nin yunanistan'daki ingiliz birliklerinin yanında savaşa girmesinden endişelendiğinden, tedbiren savaş planları hazırlamış, durumu izlemektedir. 27 şubat 1941 tarihinde von papen alman dışişleri bakanı ribbentrop'tan bir telgraf almıştı. bu telgrafta ribbentrop, von papen'e "balkan politikası, türkiye'yi bir savaşa itebilir" görüşünü bildirmişti. aynı telgrafta, ayrıca, "almanya'nın balkan politikası ve savaşı, türkiye'ye karşı değildir. balkan savaşı, yunanistan'daki ingilizlere karşı yapılmaktadır" denilmekte ve von papen'den ankara'nın endişelerini gidermesi için talimat verilmekteydi. von papen bu görüşmeden önce, 10 ocak 1941 tarihinde berlin'e gönderdiği raporda "almanya'nın diplomatik kanaldan türkiye'ye verdiği garantinin yeterli olmadığına inanıyorum. türkler, alman birliklerinin bir emniyet bölgesi olarak, kendi sınırlarından 50 kilometre geride durmasını istiyorlar. türkiye'nin yunanistan'daki ingilizler bir yardım yapmayacağını söyleyebilirim" diyordu. görüleceği üzere tüm mesele, türkiye'nin yoğun ingiliz baskısı ve sınırlarına kadar gelen alman ordularının baskısı altında kalmış durumdayken, nasıl bir tavır takınacağının belli olmamasından düğümleniyordu. türk hükümeti, almanların teminat vermesine haklı olarak güvenemiyordu. zira hitler, 26 ağustos 1939 tarihinde, belçika, hollanda, lüksemburg, danimarka ve isviçre'ye "tarafsızlıklarının korunacağı garantisi vermesine rağmen, isviçre hariç bu ülkelerin tamamını işgal etmişti.
türk hükümeti almanların işgalinden, almanlar da türkiye'nin ingilizlerin yanında savaşa girmesinden endişelenirken, ingilizler de türkiye'nin kendi yanlarında savaşa girmesi için baskı yapıyorlardı. inönü, ülke savunmasını almanlara karşı güçlendirmek üzere kolayca ikna ettiği ingilizlerden, ırak yoluyla 200 askeri nakil aracı, 13 bin sandık mühimmat ve 28 bin varil benzin almıştı.
türkiye'nin ülkeyi savunmak için gösterdiği yoğun çaba, alman ve sovyet yetkilileri arasında berlin'de yapılan görüşmelere de konu oluyor ve alman dışişleri yetkilisi weizsacker "türklerin biraz sinirli oldukları"ndan söz ediyordu. gerçekten de, ankara hem sinirli hem de kararlıydı. 17 şubat 1941 tarihinde bir bulgar saldırısını önlemek için bulgaristan ile bir dostluk anlaşması imzalamıştı. bulgarların da türkiye'nin ingiltere'yle ittifak kurarak kendi ülkelerine saldırmasından endişe ettiklerinden ve dostluk anlaşmasını imzalamakta istekli olduklarından kuşku yoktur. von papen, bu anlaşmanın imzalanmasından sonraki günün gecesi berlin'e gönderdiği telgrafta "numan (saraçoğlu) bana, türk hükümetinin savaşa katılma hususunda ingilizlerden gelen baskılar konusunda gevşemeyeceğini söyledi" diyerek berlin'in içini ferahlatıyordu.
öte yandan türkiye, elindeki tüm olanaklarla, trakya'ya 50 bin kişilik iyi vasıflı birlik nakletmiş, izmir ve marmaris ile rodos adasına bakan sahillere ingiliz yapımı 28,5 cm çapında toplar yerleştirmiş ve tabii ki seferberlik ilan etmiş ve olası bir alman işgaline karşı hazırlığını yapmıştı.
inönü, müttefiklerin yanına geçmelerini önlemek adına kendilerini tehdit eden ve aynı zamanda bazı ege adalarını teklif eden almanya ile bir milyon asker desteği sözü vererek yanlarında savaşa katılmaları için baskı yapan ingiltere'nin oluşturduğu cenderede, akılcı bir şekilde diplomatik becerisini kullanarak, dönemin iki büyük savaşan ülkesinin arasında ezilmeden tarafsızlığımızı korumuş ve türkiye savaş belasından uzak kalmıştır.
