Soruyu güncelleyerek "din ve inanç olmasaydı dünya nasıl olurdu ve birey bu değişimden nasıl etkilenirdi?" gibi bir hale dönüştürürsek kayıp ve kazanç hesabını daha kolay yapabiliriz sanıyorum. Ve sıralıyorum:
- En başta Fetih denilen şey olmazdı veya haçlı seferleri düzenlenmezdi. Birileri, 'Vadedilmiş topraklar' saçmalığının gölgesinde zulmü bu kadar meşrulaştıramazdı. Dinin olmadığı bir ihtimali düşündüğünüzde, komutanların cennet vaadiyle ölen, öldürülen sayısız insan yaşamaya, üretmeye, sevişmeye devam edebilirdi. Ya da başka vaatlerle yine ölüm olup akarlardı, bilemeyiz.
- inanç olmasaydı, engizisyon mahkemeleri de olmazdı mesela. Galileo daha yüksek sesle çalışır, derslerinde sesini arka sıralara ulaştırabilirdi.
- Bir adam dört kadınla evlendiğinde, birileri kızacak/alınacak kaygısıyla susup, içimize kusmazdık. "Olur mu lan böyle aymazlık! Sen ki boşalma süresi bir sigara içimlik herif, neyine senin dört kadın" diyebilirdik.
- Daha yazılacak çok şey varken bile; "yeter bu kadar. zaten her kelime bir kutsalın başına, diğer kutsalın kıçına değiyor. Çullanmasınlar üstümüze" deyip susmayabilirdik mesela ama sustuk...
