maddenin yapı taşı. gözlemlerle hakkında yeterli, en önemlisi sağlıklı bilgi edinemiyoruz. çünkü görmek için öncelikle ortamda ışığın olması gerekiyor. ve bu ışığın maddeye çarpıp yansıması gerekiyor. uzaya çıkıp gezegenlere bakan bir astronot için bu olay bir sorun teşkil etmez. çünkü ışık bir gezegene çarptığında gezegenin yörüngesi saptırmadan gözlemcinin gözüne ulaşır. ancak atom altı boyutu inceleyen bir gözlemci o kadar şanslı değildir. çünkü aynı görme sistemi atom altı boyut için de geçerlidir. ışığın atom altı parçacıklara çarpıp geri yansıması gerekir. ancak bir elektrona çarpan foton geri yansırken elektronun yörüngesini saptırır. bu sapma mikro alem için epistemolojik bir karmaşıklığa yol açar. imkanlarımız mikro plan için yeterli ve sağlıklı bilgi almaya yetmediği için şimdilik kuantum fiziği belirsizlikler ve karmaşıklıklar fiziğidir. belki de bu belirsizlik ontolojiktir. zamanla bu sorunun da çözüleceğine inanıyorum. ama her şeyden önce fizikçilerin ve felsefecilerin el ele verip bu sorunu aşmaya çalışması gerekiyor.
