Din -doğası gereği- bir sivil harekettir.
Gönüllülük temeline dayanır.
insanların çok değer verdiği bir şey olduğu için her iktidar sahibi dini kullanmak ister.
Hatta devlet elindeki bir din afyondur. insanların tepkiselliğini nötralize eder.
iktidar manyağı olan bir yönetim lafta din adına bir dolu melaneti işleyebilir. Mesela emevilerin Hz.Hasan ve hüseyin'i şehit etmesi veya abbasilerin ebu hanife'yi şehit etmesi gibi.
iyi niyetli yönetici takımı dine saygılı olur ama müdahele etmez.
iyi niyetli dindar da devletine itaat eder ama devlet işini devlete bırakır.
Hz.isa'ya atfedilen 'sezarın hakkı sezara tanrının hakkı tanrı'ya' sözü din ve dindarın temel kriteri olmalıdır.
Tanım : resmi ellerde din perişan olur ve perişan eder.
