film yeryüzünün kullanılmaz bir duruma gelmesinden mütevellit bir yeraltı dünyasında başlıyor. james cole burada bir mahkum, yatağından kalkarken gönüllü olduğunu öğreniyor. distopik dünya da gönüllük de kişinin rızası değil, görevlendiricinin insafına kalmış durumda. daha sonrasında bu gönüllüğünün zaman makinesiyle, geçmişe seyahat ederek insanlığın yeraltına mahkum edilmesinin nedeni 12 maymun teşkilatı hakkında bilgi toplamak olduğunu anlıyoruz. psikolojik olarak zorlu bir yolculuk olduğundan, aya gönderilen maymunlar gibi, mahkumlar arasından seçiliyor seyyahlar.
daha sonra ise cole'u altı yıl hata ile yani 1990 yılına ve bir tımarhaneye gönderildiği anlaşılıyor. sağlık görevlisi cole'u gezdirmesi için jeffrey goines'e yüksek bir meblağı havale edeceğine söz verip, ikna ediyor. jeffrey, histerik davranışlar sergilemesine karşın, dilinden çok basit bir sistem eleştirisinin kurşunları dökülülüyor. öyle ki söylediği herşey kapitalizm çağını özetliyor.
tımarhanede tanıştığı psikiyatristi Kathryn Railly ile arasında değişik bir bağ kuruluyor ve tımarhanede başarısız bir kaçış deneyiminden sonra, tekrar günümüz zamanına dönüyor.
brad pitt in lunatic karakteri gerçekten çok kafası çalışan ve ayakları yere basan düşünceler dillendiriyor filmin başında. brad pitt de iyi canlandırmış canım, hakkını vermek lazım.
film daha sonrasını izlerseniz anlarsınız. ben size anladıklarımı söyleyeceğim.
filmin sonundaki çocuk aslında cole idi. zira cole bunu eski bir anı bir rüya gibi görüyordu. ve kathryn'in ölüm sekansı boyunca yakın planda, o sarışın çocuğa bakıp manalı manalı gülümsemesi de bunu doğrular niteliktedir.
kuru temizlemeci bence günümüz insanlarının kullandığı bir maskeleme tekniği. müdahaleden 1996 tetikçisinin haberi olsa dahi, onları bulamayacaktı bu maske sayesinde.
bu olay geçmişte geçmesine rağmen sonsuz bir döngünün içinde gibiydi. sanki bir spiral gibi ilerliyordu. şöyle ki günümüz denilen zamanda kathrynin ses kaydı ele geçiriliyor ve bu ses kaydını cole'un etkisinde veriyorsa, bu demektir ki havaalanında meydana gelen bütün atraksiyon bu minvalde devam edecek. yani bu geleceği kurtarma programı bir müdahaleye maruz kalamadığı için hep aynı biçimde sonuçlanacak bir tiyatro oyunu gibi devam edecek.
filmin son sahnesinden sigortacı/biliminsanı ve virüsü yaymak için seyahate çıkan biliminsanının karşılaşmaları ise beni baya bir kıllandırdı. acaba kadın gelecekteki iktidarını sağlamlaştırmak için mi böyle bir çaba içindeydi. ya da sigortacılığı sadece bir yalandan mı ibaretti bilemedim. ben aslında herşeyi seyyah virüs yayar biliminsanıyla beraber planladıklarını ve bu yolculuğu da beraber çıktıklarını düşünüyorum. tabi bu benim düşüncem.
