cisimlerin görüntüsünün yansımasına neden olan ışığın olmama durumudur. göreceli bir kavram olup gözlerle idrak edemediğimiz durumlarda devreye girer. aslında karanlık yoktur var olan aydınlığın yetersiz olmasıdır. göz ise belli bir süre sonra o karanlığa adapte olur , zamanla zifir yerini alacakaranlığa bırakır.
ruhsal ya da hayatın çetrefilli koşullarına bağlı olarak yer yer kendimizi derin bir kuyudaymışız hissiyatıyla karanlıkta bulabiliriz. bu durum için atalar tarafından söylenen '' en karanlık gecenin arkasında aydınlık vardır.'' sözü bize bir umut ışığı olabilir.
