tarih anlatırken belli bir dönemin fotoğrafını çekip oradan genel tespitler yapan bilim insanıdır. asıl yapması gereken sürecin bütününü görüp tespitler yapmaktır. örneğin; istanbul'un ele geçirilmesinden sonra ermeni patrikhanesinin açılmasını ele alıp osmanlı dinsel açıdan hoşgörülü bir imparatorluktur diyebilirsiniz. ama alevi katliamları, galata ve arnavutluk katoliklerine yapılan baskılar, dürzilerin ve ezidilerin insan kategorisine bile konulmayıp şerrir cin taifesinden sayılmasını da görebilirseniz doğru tespitleri yapmış olursunuz.