en net tanımlarını marx ve engels in "gotha ve erfurt programlarının elaştirisi" nde ve lenin in "devlet ve devrim" inde, ki agora kitaplığından çıkan süper lenin külliyatının içinde bu kitap da vardır, bulacağımız birbirini tamamlayan iki kavram.
Adı geçen kitaplara baktığımızda şunu görürüz ki, her ikisi de sınıfsız, devletsiz sömürüsüz bir toplumu ifade eder.
Sosyalizm, komünizmin alt aşamasıdır. Sınıflar, devlet, burjuva özel mülkiyeti ortadan kalkmış ancak kimi burjuva ahlak/adalet/alışkanlık kırıntıları - bunun nedeni de, serde burjuva toplumun içinden çıkıp gelme yattığı içindir- hala varlığını sürdürüyordur.
Kısaca herkesten yeteneğince al, herkese harcadığı emek kadar ver, diye özetlene gelir. Mesela bu cümle burjuva adalet anlayışının bir kırıntısıdır. Neden? Aynı işi yapan iki kişiyi düşünelim. Bu durumda aynı parayı alacaklardır. Peki ikisinin de ihtiyaçları aynı mıdır? Mesela biri hemen doyuyor, öteki doymuyorsa...biri yalnızca kendine bakmakla yükümlüyken diğerinin bakmakla yükümlü olduğu 5 kişi varsa ne olacak? işte harcanan emek kadar yani eşit ücret mantığı bu nedenle burjuva topluma aittir. Çünkü ihtiyaçlar aynı değildir
Komünizmin üst aşamasını ise tamamıyla komünist bir yaşam tarzının egemen olunduğu, burjuva toplumdan hiçbir eser kalmadığı bir toplum ifade eder. Kafa ve kol emeği ayrımının ortadan kalktığı toplumdur. insan henüz insan gibi yaşamaya başlamıştır
Kısaca herkesten yeteneğince al, herkese ihtiyacı kadar ver, diye özetlene gelir ki gerçek adalet ancak böyle mümkündür
Yukarıdaki kitaplar dikkatli okunduğunda şu görülür ki, ne Sovyetler Birliği nde ne Küba da ne Çin de ne de Kuzey Kore de sosyalizm/komünizm var olmuştur. Bu ülkeler sosyalizmin kıyısına bile yanaşamamıştır.
