Osmanlının sömürdüğü hiç bir toprak yoktu saten sömürülcek bir toprakta yoktu dünyada yükselme ve duraklama dönemlerinde. Gerileme ve duraklama dönemlerde ise avrupalı emperyalist devletlerin sömürgesi haline gelmiştir. Böyle bir karşılaştırmadan söz edilemez.
