rüyadan uyanıldığında insanlar her zaman rüyanın en akılda kalan sahnesini hatırlar.ve o en akılda kalan sahnesi ya en güzel sahne ya da en kötü sahnedir.
elbette asırlar boyu hüküm sürmüş bir devletin en güzel sahneleri olduğu kadar en kötü sahneleri de vardır.
ancak hakkı teslim eden her insan şunu çok iyi bilir ki osmanlı'da yaşanan en kötü sahneler bu zamana kadar kurulmuş birçok hatta belki her devlet tarafından da sahneye konmuştur.hem de osmanlı'da olduğundan daha aşırı derecede kötü olarak.
şu da bir gerçektir ki,osmanlı gerçekten de bir rüya ülkesi olarak yaşamıştır belli bir süre.ve o belli bir süredeki yaşantıya bakıldığında, bu yaşantıyı sunan devlet mekanizmasına ve tebaa faktörüne hayran kalmamak elde değildir.sanırsınız ki o insanlar robot,bu hayat bir rüya.ya da klişe bir tabir ile bu bir ütopya...
zira ismail hami danişmend'in türkler adlı eseri ile yavuz bahadıroğlu'nun muhteşem kanuni sultan süleyman adlı eseri okunduğu zaman, hem de bu eserlerin yazarın özel görüşlerinden ziyade -hem de- osmanlı düşmanı oluşu kendi sözleri ile tescillenmiş yazarlar-seyyahlarınca anlatımı,bu rüya ülkesinin yaşandığını kesinleştirmekte ve her okuyanını hayrete düşürmektedir.
