akıl ve mantıktır. çok kısa ve öz bir şekilde açıklayacak olursak; özgürlük dediğimiz şey bir bakıma hissettiğimiz şeyleri dilediğimiz ölçüde yapabilmemize olanak sağlayan bir kavramdır ve ruh ile ilintilidir. özgürlüğün önünde çeşitli siyasi veya sosyal engeller vardır lakin bu engelleri yaratan ve bunları aşmaya olanak sağlamayan akıl ve mantıktır zira akıl ve mantığın hislere gem vuran, bastıran ve öteleyen caydırıcı çok önemli bir unsuru vardır.
