osmanlı imparatorluğu hiçbir zaman dünyaya hükmetmemiştir. çünkü, osmanlı, batılı devletler gibi deniz aşırı toprakları sömürgeleştirme politikası izlememiştir. osmanlı, avrupa ve ortadoğu'da hüküm sürmüştür. ancak, gerek kapitalist birikimi sağlayacak bir sisteme sahip olmaması ve gerekse de bunun sonucunda bilimsel gelişmelerde sıfır düzeyinde kalması yüzünden köhnemiş, gerilemiş ve büyük batılı devletler arası çelişkilerden yararlanarak uzunca bir çöküş süreci yaşamıştır.
