anlamayanlara, anlamak istemeyenlere, anlamalarinda yardimci olacak bir ornek:
bugun ulkelere baktigimizda farkli ulkelerdeki insanlarin farkli dilleri konustugunu gorururuz. fransa'da fransizca, ingiltere'de ingilizce, turkiye'de turkce konusulur (azinlik dilleri, gocmenler gibi kucuk istisnalar haric). bu, sosyal evrimlesmenin bir sonucudur. ayni cografi bolgede yasayan insanlar guruplasmislar, dillerini olusturmuslar ve digerler guruplardan (uluslardan) farkilasmislardir. dildeki bu evrimlesmeyi gormek icin amerikan ya da avustralya ingilzcelerine bakmak yararli olabilir. her iki dil de 2-3 asirda kaynaklari olan ingiliz ingilzcesinden farklilasmislardir. goruldugu gibi, evrim yavas ilerleyen bir surectir. bundan 5-6 asir sonra bir ingilizle bir amerikali tamamen farkli iki dil konusuyor olabilir (bizlerle Kazaklar gibi).
bu sosyal evrimlesmeyi kabul etmeyen birisi cikip "allahin isine bak, insanlari oyle yaratmis ki tum ingilizce konusanlar ingilitere'de, fransizca konusanlar fransa'da yasiyor. bu tesaduf olamaz, kendiliginden olusamaz" diyebilir. sadece sonuca baktigimizda haklidir da, boyle bir seyin tesadufu olmasi mumkun gorunmemektedir. bugunku durumu olusturan tum surecleri gozardi ettigimizde dusecegimiz hata budur. sadece sonuca bakip, surecler ihmal edildiginde cok yanlis sonuclar cikarilabilir. aslinda farkli ulkelerde farkli dillerin konusulmasi, yavas yavas olusan sosyal evrimin bir sonucudur, akilli bir tasarim falan degil. canlilarin evrimi de buna benzer.
