bir yabancılaşmanın anlatıldığı neredeyse kesin artık. hemen hemen herkes hemfikir bu konuda. genel kanı hikayenin, topluma yabancılaşma üzerine olduğu yönünde. ben ise daha çok bireyin kendine yabancılaşmasının anlatıldığını düşünüyordum ilk okuduğumda. sonra zaman geçip düşündükçe kafka' nın ilk anlatmak istediği şeyin sağlam bir kapitalizm eleştirisi olduğu fikrine vardım, ancak hala kendine yabancılaşma fikrimde de diretiyorum.
samsa' nın ilk endişelendiği şey işe gidememek oluyor. o durumdayken bile patronu ile yaptığı konuşmada her şey normalmiş gibi davranıyor. benim anladığım kadarıyla samsa toplumun kendisine yüklediği misyonun altında eziliyor. toplum onu öyle bir hale getiriyor, kendisine o kadar yabancılaştırıyor ki bir böceğe dönüştüğü için değil de işe gidemeyip para kazanamayacağı ve ailesinin ihtiyaçlarını karşılayamayacağı için endişeleniyor. bir birey olarak kendi isteklerini, ihtiyaçlarını, hazlarını unutuyor. kendisine o kadar yabancılaşıyor ki böceğe dönüşmesi onun işe gitmesine engel olmayacak olsa, bu dönüşümü fazla sorun etmeden -belki de hiç- yaşamına devam edecek neredeyse samsa.
dönüşüme iki açıdan bakmak istiyorum ben;
ilkinde samsa' nın gerçekten bir böcek olduğunu düşünelim. olayda bir benzetme, bir metafor olmadığını düşünelim. bu halde ailesinin ondan korkması, ondan iğrenmesi çok normal. anormal olan kız kardeşinin hala ona ilgi göstermesi. burada da çıkar ilişkisi söz konusu elbette. bu dünya düzeni bizi o kadar bencilleştiriyor ki kendi çıkarlarımız uğruna iğrençliklere bile katlanabiliyoruz, iki yüzlü davranabiliyoruz
ikinci görüşüme göre ki zaten geçerli olan da bu; dönüşüm sonucu samsa bazı fonksiyonlarını yerine getirememeye başlıyor. dolayısıyla ailesinden aldığı tepki görüntüsündeki iğrençlik değil, sadece ama sadece ailesi için artık bir kazanç değil aksine bir külfet nedeni olması. yani samsa böcek olmamış olsa, sadece işsiz bir genç olsa ailesi yine onu sevmeyecek hatta neredeyse yine onun ölmesini isteyecek, ama genel ahlak anlayışı buna el vermeyeceğinden buradaki dönüşüm yani fiziksel görünüm sadece ailenin düşüncesini ahlaki açıdan da destekleyen bir neden oluyor hepsi bu.
