diyalektik materyalizm ile ilgili üç temel nitelik:
1) dünyayı mutlak bir "ide"nin, bir evrensel ruhun, bilincin cisimleşmesi olarak gören idealizmin tersine, marksist felsefi materyalizm, dünyayı haliyle maddi olarak kabul eder. dünya maddenin yasalarına göre uygun olarak gelişir ve hiçbir evrensel ruh'a ihtiyaç yoktur.
"materyalist dünya görüşü, doğanın, olduğu gibi, hiçbir şey katmaksızın kavranmasıdır (ludwig feuerbach'ın tezi)
2) gerçekte yalnız bilincimizin var olduğunu, maddi dünyanın, varlığın, doğanın ancak bizim bilincimizde, duyularımızda, düşün ve algılarımızda bulunduğunu savunan idealizm görüşü aksine doğa, madde ve varlık bilincimizin dışında vardırlar. madde ilk veridir, maddenin, varlığın bir yansıması olan bilinç ise ikinci veridir.
3) dünyanın ve varlığıun asla kavranılamayacak olan "kendinde şey"lerle dolu olduğunu savunan idealist görüşün tersine dünyayı ve onun yasalarını tümüyle bilinebilir, deneyim ve pratikle doğrulanmış doğa yasaları üzerine bilgilerimizin nesnel gerçeğin tutarlılığını taşıyan geçerli bilgilerin doğruluğu kavranabilmektedir.
------
burada diyalektik yöntem ve materyalist teori birleşmiş ortaya da diyalektik materyalist görüş ortaya çıkmıştır. hegel'in idealist görüşüne ve özellikle kant'tan gelen "kendinde şey"lere bariz eleştiriler vardır. dahassı platon'un idealar dünyası da bu eleştiri oklarının ucunda durmaktadır. elbette hegel'in hakkın yenmemektedir burada hegel'in yöntemi aslında tekrar kullanılıp içerisinden "us dışı olan" ideler çıkartılmıştır.
