milli mücadeleye katılmak için arkadaşı vala nurettin'le birlikte 1921'de inebolu'ya, ordan da ankara'ya geçerler ve yetkililere 'ne yapabiliriz?' diye sorarlar; verilen görev gençleri milli mücadeleye çağıran bir şiir yazmalarıdır. ve böyle bir şiir yazılır, çok sayıda da basılıp dağıtılır. hatta bunun üzerine ankara'ya yönelen çok sayıda gencin nasıl barınacağı gibi sorunlara bile neden olur. demem o ki nazım'ı, kurtuluş savaşına halkı inandırmamakla itham etmek hakkaniyetli değil.
birilerinin mehmet akif-necip fazıl karşısına nazım'ı dikme gayretleri, ideolojik koşullamalarla tarafların (hem sağ hem de sol için) bu şairleri güzellemeleri ya da yarıştırmaları az çok anlaşılabilir. ancak mehmet akif'in dindarlığı yüzünden seküler bir estetiğe kurban edildiğini iddia etmek de benzer bir kutuplaşma emaresidir. evet, mehmet akif'i dindar olduğu için sevmeyenler hatta karalayanlar vardır ama bu onun yapıtının estetik değerini ne azaltır ne de arttırır. nazım'ın biçim-içerik yönüyle temsil ettiği yenileşmenin, değişmenin yanında mehmet akif'in eskil üslubu 'gideni ve gelmekte olanı' yakalamaktan uzaktır. mehmet akif'i evrensel olandan alı koyan da budur.
bir halkın onurlu tarihini-savaşımını gelecek kuşakların belleklerine kazıyan ve bunu tüm dünyaya anlatmak gibi hasletlere, başarılara vakıf bir şair; türkçe'nin dünyada tanınmasını sağlayan nazım hikmet ölçüsüz sığ değerlendirmeleri haketmiyor. kıymet bilen mehmet akif'le nazım'ı yanyana koymasını bilir ama gerektiğinde ayırmasını da bilir. eluard'ın, neruda'nın, aragon'un, kavafis'in, pavese'nin ve bilcümle dünyalı şairin yanında duran nazım'dır, bizim olduğu kadar da herkesindir. mehmet akif'se sadece bizimdir.
kurtuluş savaşıyla ilgili çok şey yazıldı, çizildi; şiir, roman, oyun, hikaye; hatta film de çekildi. nazım'ın yapıtı kadar başarılı olan hangisidir!
