yobazlığın avrupa'ya göre daha geç gelmesidir. Fatih sultan mehmet Han ile yobazlık safhasına gelmemiş Osmanlı entelektüellik ve çağına göre sekülerlik bakımından tavan yapan bir dönem yaşarken, Avrupa Yobazlıktan bıkmış ve yavaş yavaş sekülerliğe adım atma çabasındadır.
yani bu durumu daha temele dayarsak Müslümanlığın Hristiyanlıktan daha genç bir din olması da denilebilir. Hristiyanlık doğar, büyür, kendine göre aydınlarını seküler aydınlarını iyi kötü yetiştirir, sonra bozulur, yobazlığa geçer, akabinde yobazlıktan bıkar halk sekülerliğe geçer. Keza müslümanlık da böyledir. lakin bu evreleri 600 yıllık farkla yaşar ki bakıldığında hemen hemen mantıklı da. 1400 yıllarınd aydınlanma hareketlerine başlayan avrupa, 1800lü yıllarda aydınlanma harektelerine başlayan Türkiye vardır. yaklaşık 400 yıl. e 200 yıl da dönemsel konjonktürel değişmeden dolayı öne atılsın.
ek: Devşirme köpekler de yobazlığı kullanan bir koldur, o yüzden soysuz devşirmeleri ayrı belirtmek lüzumunu görmedim.
