sudan'da 19. yüzyıl sonlarının önemli olaylarındandır. 1882'de mısır'a yerleşen ve buradaki hıdivi kontrol altına alan ingilizler dolayısıyla o dönemde mısır'ın kontrolü altında olan sudan'ı da nüfuzlarına almışlardı. 1870'li yıllar boyunca hıdivlik yöneticilerinin kötü yönetimi ve yolsuzluğu nedeniyle artmış olan huzursuzluk 1885'te başarıya ulaşan yabancı karşıtı bir isyan şeklinde patladı. taraftarlarınca "mehdi" olarak adlandırılan muhammed ahmed ibn abdullah liderliğindeki isyancılar başarılı oldular ve ingiliz komutan general gordon'u öldürerek hartum 'u ele geçirdiler ve sudan'a hakim oldular.
isyancılarla baş edemeyen ingiliz ve mısır hıdivi kuvvetleri sudan'dan çekildiler ve sudan'ı isyancılara terkettiler. ibn abdullah 1885'te tifüsten öldü. ancak "halifesi" olarak abdallahi ibn muhammed yerini aldı ve yönetime hakim oldu; "ensar" adını verdiği valileri ile sudan'ı yönetmeye başladı.
1885-1899 yılları arası sudan tarihinde "mehdi dönemi" olarak geçer. bu dönemde bir süre için "mehdi ordusu"nun yenilmezliği yönünde bir imaj oluştu. bu güçler etiyopya'ya (1887) ve belçika ve italyan sömürge bölgelerine de seferler düzenlediler. etiyopya içlerine biraz ilerlediler ve üzerlerine gelen (1889) etiyopya ordusu, başındaki imparatorun da ölümüyle başarısız olup geri çekildi. belçika ve italyan sömürgelerine yaptıkları akınlar ise durduruldu (1893'te o zaman italyan sömürgesi olan eritre üzerine yaptıkları saldırı başarısız oldu ve italyan güçleri mehdi güçlerini etiyopya'dan çekilmeye zorladı). 1889'da mısır'a düzenlenen sefer ise yenilgiyle sonuçlandı ve bu olay "mehdi kuvvetleri"nin yenilmezliği efsanesine son verdi.
1890'larda ingilizler belçikalıların ve fransızların bölgeye sızacağı endişesiyle sudan'ı (görünürde hıdiv yönetimi altında) tekrar ele geçirme çabalarına giriştiler. 1896-1898 yılları arasındaki askeri harekatları 1898'deki bir galibiyetten (omdurman savaşı) sonra kesin sonuca ulaştı ve 1899'da sudan tekrar ingiliz nüfuzu altındaki mısır'a bağlandı.
sömürgeciliğin bölgede iyice yaygınlaşmaya başladığı bir dönemde sudan'ın 14 yıl hem avrupalı sömürgeciler, hem osmanlı devleti, hem de mısır hıdivliği otoritesinin dışında geçirdiği, hatta komşularını tehdit edebilecek bir durumda olduğu bir dönemdir. 1885'te sudan'a hakim olan ibn abdullah ise katı bir şeriat rejimi uygulamaya çalışmamış, ama otoritesini kabul etmeyenlere çok sert davranmıştır.
