1.
-
gaziantep ve yöresinde konuşulan ağız. öncelikle anlam ayrımı için;
(bkz: lehçe)
(bkz: şive)
(bkz: ağız)
Gaziantep ağzının özellikleri:
1)Bugün Gaziantep ağzında kullanılan aslen Arapça olan kelimelerin birçoğu Türkçe'nin ses özelliklerine uydurulmuştur:
Ayvaz= ahraz
Sağlam= gayim
Galiba= elam
Cimri= mıhrız
Yapışkan= dıbık
Merdiven= süllüm
2)Arapça sözcüklerden bir kısmı büyük ünlü uyumuna uydurulmuştur:
ivaz= ayvaz
Emanet= amanat
Zalim= zalım
inat= aynat
Dükkân= düven
Cahil= cahal
Âfet= afat
Kale= kala
Refik= rafık
3)Farsça kelimelerin de bir kısmı büyük ünlü uyumuna uydurulmuştur:
Ateş= ataş
Bahane= mahana
Beraber= barabar
Kâkül= kekil
Zira= zere
Avare= avara
4)gaziantep yöresinde ayn sesi kullanılır:
Ambar, acele, ayak, asker, acep, amele.
5)Ünlülerin bir kısmı uzun ünlü olarak kullanılır. Bu uzun ünlüler g’nin düşmesine neden olmuştur:
Boğaz= ba(a)z
Soğuk= so(o)k
Işığa= ışa(a)
6)Geniz n’si vardır:
Bunalmak- bun(nğ)almak
Donmak- don(nğ)mak
Beniz- ben(nğ)iz
7)b, p'ye dönüşmüştür:
Bakla = pakla
Bıçak = pıçak
8)Kelime içinde bazı c'ler ç'ye dönmüştür:
Yalancı= yalançı
kalaycı= kalayçı
yolcu = yolçu
9)Kelime başındaki k'ler g olmuştur:
Kaba= gaba
kan= gan
kuzu= guzu
Kalın= galın
kuyu= guyu
Kuduz= guduz
10)ki bağlacı yerine kine bağlacı kullanılır:
Sen gelmelisin kine o da getsin(gitsin).
11)Ne kadar yerine neçe zarfı kullanılır:
O benden neçe so(o)na geldi.
12)Neden yerine ne has kullanılır:
Bu pazar ne has gelmedi(i)z? (Neden gelmediniz, hayrola ?)
(bkz: tomuzlan hatın)
