put, tek tanrılı inanış öncesinin sembolü, evrensel değil yereldir.
bu bağlamda put, inanılan tanrının semavi değil somut, elle tutulur yansımasıdır.
semavi dinler de kimi sembollere sahiptir. ama bunu tarihsel manada putla bir tutmamak gerekir.
hristiyanlar gerek boyunlarında gerek ibadethanelerinde çarmıha gerilmiş isa peygamber figürüyle yaşarlar. isaya çektirilen ezanın sürekli yaşatılmasıdır amaç. parmak uçlarıyla dokunurlar bedenlerine eğilirken hacın önünde, hac figürü yaparak.
müslümanlar kabeyi tavaf ederler, doğuşu yaşarlar semalarınde adeta. dönerler, tavaf. camilerde beş vakit, kandillerde ve hele cumalarda zikr ederler peygamberini, allaha uzanır elleri, şükür yarab.
peygamberin geride bıraktığı ziynetlere dokunurlar. tıpkı yitirilen sevgiliden hatıra kalan.
bunlar güzeldir, insanın en masum eylemi.
