bugün ki bm raporu sonucu kilitlenme noktasındaki ilişkilerdir. türkiye 5 maddelik bir yaptırım uygulama kararı almıştır.dış işleri bakanımız ahmet davutoğlu şöyle bir açıklama yapmıştır: (açıklama mfa.gov.tr'den alıntıdır.)
değerli basın mensupları,
bugün yapacağım açıklamanın nedenini hepiniz çok iyi biliyorsunuz.
israil, bundan yaklaşık 15 ay önce, 31 mayıs 2010 günü, gazzeye insani yardım götüren 32 ülkeden yüzlerce yolcunun katıldığı uluslararası yardım konvoyuna akdenizin uluslararası sularında silahlı bir saldırı düzenlemiştir.
israil askerleri, bu saldırıda, 8i türk, 1i amerikan vatandaşı olmak üzere 9 sivili öldürmüş, diğer birçok yolcuyu yaralamış, ayrıca gemi ve yolcuları zorla israile götürmüştür.
bu kişiler, israilin elinde tutsak kaldıkları iki gün boyunca her türlü kötü muameleye maruz kalmışlardır.
değerli arkadaşlar,
bu hukuk dışı saldırının üzerinden yaklaşık 15 ay geçti.
katledilen insanlar, israilin uluslararası hukuka ve insanlık değerlerine aykırı gazze ablukası altında zulüm gören filistin halkının feryadına ses veren, bu insanlara yardım götürmek isteyen sivillerdir.
savaş, insanlık tarihinin acı bir gerçeğidir.
ve savaş, herşeyden önce, en kutsal değer olan insanın yaşam hakkına karşı en ağır tecavüzdür.
nitekim, bütün medeniyetler, savaşın dahi belirli kurallara bağlanması için adil savaş kavramını geliştirmiştir.
bunun içindir ki, bm şartında askeri güç kullanımı çok sıkı şartlara bağlanmıştır.
yine, yaşam hakkının kutsallığına olan inançtandır ki, savaşın meşru olduğu hallerde dahi, masum sivillerin öldürülmesi savaş suçu olarak kabul edilmiştir.
israil ise, savaşta değil, barış zamanında; askeri değil, sivil bir yardım konvoyunda; zalim bir abluka altında inleyen masum bir halka yardım götürmek için barışçıl bir eyleme katılan sivil insanları katletmiştir. tablo budur!
üstelik bunu, kendi topraklarında, karasularında değil, uluslararası hukukun en temel ilkelerinden biri olan seyrüsefer serbestisinin hakim olduğu uluslararası sularda gerçekleştirmiştir.
çiğnenen insanlık vicdanıdır, en temel insani değer olan yaşam hakkıdır.
değiştirilemeyecek bir gerçek vardır.
o da, yardım konvoyundaki bir gemideki sivilllere saldırmanın, silahsız kişilere ensesinden defalarca ateş edip öldürmenin, bir insanlık suçu olduğudur.
hiçbir kisve bu suçu örtemez, mazur gösteremez.
bir hususun daha bilinmesi gerekmektedir.
hiçbir devlet, hukukun üstünde değildir.
dünya artık değişmektedir.
sivil insanları katledenler, insanlığa karşı suç işleyenler er ya da geç adalet önüne çıkmakta ve yargılanmaktadır.
ne mavi marmaraya saldırı emrini veren israil hükümeti, ne de bu saldırıyı gerçekleştirenler, hukukun üstündedir ya da yargıdan masumdur. hepsi hesap vermek zorundadır.
kaldı ki, insanlık vicdanında zaten mahkum olmuşlardır.
değerli basın mensupları,
hatırlayacaksınız, türkiye olarak, işlenen bu açık suçun cezasız kalmaması ve adaletin yerini bulması amacıyla süratle harekete geçtik.
bu doğrultuda, bm güvenlik konseyini israil saldırısının hemen akabinde, aynı gün acil toplantıya çağırdık.
bm güvenlik konseyinde ki orada yaptığım konuşmada her türlü hukuk anlayışını, insanlık vicdanını ve değerlerini hiçe sayan bu israil saldırısıyla insanlığın akdenizin sularında boğulduğunu belirtmiştim.
nitekim, bm güvenlik konseyi, 1 haziran 2010 gününün ilk saatlerinde uluslararası toplumun mutabakatıyla bir başkanlık açıklaması kabul etti.
bu açıklamayla güvenlik konseyi, israilin silahlı güç kullanımı sonucunda meydana gelen bu trajedinin hızlı, şeffaf, muteber, tarafsız ve uluslararası standardlara uygun bir biçimde soruşturulması çağrısında bulundu.
diğer taraftan, cenevrede yerleşik bm insan hakları konseyi de kabul ettiği bir kararla, son derece saygın ve alanlarında uzman hukukçulardan oluşan bir veri toplama misyonu oluşturarak saldırıyı soruşturma sürecine girdi.
bm genel sekreteri de güvenlik konseyinin çağrısı doğrultusunda bir soruşturma paneli oluşturdu.
türkiye olarak, panel ile tam bir işbirliği içinde olduk. soruşturma sürecini hızlandırmak için her türlü katkıyı sağladık, ulusal raporumuzu sunduk.
israil ise, panelde yer almakla birlikte, çalışmalarını sürekli geciktirme anlayışıyla hareket etti.
yine hepinizin bildiği gibi, israil hükümetinden, bu saldırıdan dolayı resmen özür dilemesini, katledilen sivillerin ailelerine ve yakınlarına tazminat ödemesini talep ettik. ayrıca bm güvenlik konseyi başkanlık açıklamasında açıkça eleştirilen gazzeye uygulanan ablukanın kaldırılması gerektiğini vurgulayageldik.
şartlarımız yerine getirilmedikçe de türk-israil ilişkilerinin normalleşmeyeceğini açıkladık.
diğer yandan ise, israil hükümetinin, türk halkından özür dilemek, saldırıda ölenlerin ailelerine ve yakınlarına tazminat ödemek perspektifiyle türkiye ile görüşmeye hazır olduğunu bildirmesi üzerine, farklı zamanlarda toplam dört tur görüşme gerçekleştirdik.
bu görüşmelerde, müzakereyi yürüten türk ve israil heyetleri arasında, ülkemizin özür ve tazminat taleplerimizi karşılayan anlaşma metinleri üzerinde birkaç kez mutabakat oluştu.
nitekim ilk kez 2010 aralık ayında israilde gerçekleşen orman yangınına türkiyenin katkısı üzerine israil başbakanının talebiyle cenevrede gerçekleşen görüşmeler neticesinde iki ayrı anlaşma metni üzerinde, ad referandum mutabakata varıldı. bu mutabakat israil başbakanı netanyahu tarafından da onaylandı. bilahare anlaşmanın imzalanması konusunda israil bakanlar kurulu içinde çıkan anlaşmazlıklar nedeniyle bu anlaşma uygulamaya konulamadı.
bu süreçte, palmer komisyonunun raporunun yayınlanmasındaki ertelemelerin hepsi - bunu özellikle söylüyorum çünkü çok ciddi bir başka basın manipülasyonuyla karşı karşıyayız - israil hükümetinin, özür ve tazminat konusunda iç mutabakatı sağlamak için zamana ihtiyacı olduğunu bildirmesi üzerine, yani israil hükümetinin talebi sonucunda gerçekleşmiştir.
israilin son defa önerdiği 6 aylık uzatma talebi ise tarafımızdan kabul edilmemiştir. çünkü bu uzatma taleplerinin hepsinin süreci zamana yayma amacı taşıdığı anlaşılmıştır.
gerek türkiyenin gerek israilin taraf olmadığı ve sadece başkan palmer ve yardımcısı uribenin imzalarını taşıyan raporun, henüz bm genel sekreterine resmen sunulmadan önce 1 eylül günü itibariyle basına sızdırılmış olması da, kuşkusuz bu bağlamda oldukça düşündürücüdür. ben bu konuyu dün birleşmiş milletler genel sekreteri ban ki-moon ile de görüştüm. kendisi bu raporun daha kendilerine ulaşmadan basına sızdırılmış olmasından dolayı büyük üzüntü duyduğunu belirtti. bu süreç zarfında basına sızdırmaların devlet ciddiyetiyle bağdaşmadığını düşünüyoruz.
ilk olarak belirtilmesi gereken, bu raporun sadece adı geçenlerin görüşlerini yansıtmakta olduğudur.
rapor, israil askerlerinin ve diğer yetkililerinin işledikleri suçları açık biçimde tespit etmekte ve dile getirmektedir.
bu bağlamda, israilin abluka sahasından çok ileride bir mevkide, büyük bir askeri kuvvetle gemilere saldırmasının aşırı ve izah edilemez olduğu belirtilmektedir.
israil askerlerinin sebep olduğu ölüm ve yaralanmaların kabul edilemeyeceği, israil tarafından dokuz can kaybının hiçbirinin hesabının verilemediği, delillerin ölenlerin çoğunun yakın mesafe ve arkadan olmak üzere bir çok kez vurulduklarını gösterdiği kaydedilmektedir.
ayrıca, yolcuların ciddi anlamda kötü muameleye maruz kaldıkları, bu muamelenin fiziki darp, taciz ve tehdidin yanısıra kişisel eşyalara hukuk dışı elkonulması ile konsolosluk yardımı almalarına mani olunmasını da içerdiği açık biçimde vurgulanmaktadır.
raporda, gazzeye yönelik olarak israil tarafından uygulanan insanlık dışı ablukanın ise hukuka uygun olduğu ileri sürülmektedir.
tabiatıyla bu yaklaşımın kabul edilmesi ne mümkün ne de söz konusudur.
bm insan hakları konseyinin alanlarında uzman ve son derece ehil hukukçulardan oluşan veri toplama misyonu, gazze ablukasının uluslararası hukuka aykırı olduğunu açık bir biçimde ortaya koymuştur. geçen sene olayı müteakip yaptıkları çalışmada bu durumu açık bir şekilde tespit etmişlerdi.
hal böyle iken, panelin başkan ve yardımcısının, panele verilen yetkileri aşmak suretiyle, farklı ve son derece tartışmalı bir takım görüşler ileri sürmelerinin, hukuki olmaktan ziyade, bir takım siyasi saiklere dayandığı anlaşılmaktadır.
türkiye, panelin işleyişi ve güvenilirliğini de zedeleyici nitelikteki bu yaklaşımı hiçbir şekilde kabul etmemektedir.
türkiye bm güvenlik konseyinin oybirliği ile yaptığı başkanlık açıklamasının lafzı ve ruhuyla bağdaşmayan bu yaklaşımı şiddetle reddetmektedir.
bu doğrultuda konuyu uluslararası yetkili hukuki mercilere götürmeye kararlıyız.
değerli arkadaşlar,
israilin bu hukuk dışı eylemine karşı tutumumuz ilk andan itibaren çok net ve ilkeli olmuştur. taleplerimiz bilinmektedir.
bu koşullar yerine getirilmedikçe israille ilişkilerimiz normalleşmeyecektir.
bugün geldiğimiz nokta itibariyle, israil, kendisine tanınan bütün fırsatları heba etmiştir.
artık, israil hükümetinin, kendini uluslararası hukukun üzerinde gören, insanlık vicdanını hiçe sayan gayrımeşru eylemlerinin sonuçlarına katlanmasının ve bir bedel ödemesinin vakti gelmiştir.
bu bedel, her şeyden önce türkiyenin dostluğundan mahrum kalmaktır.
bu çerçevede, hükümetimizce bu aşamada alınmasına karar verilen tedbirler şunlardır:
1. türk-israil diplomatik ilişkileri ikinci katip düzeyine indirilecektir.
ikinci kâtip düzeyinin üzerindeki tüm görevliler en geç önümüzdeki çarşamba gününe kadar ülkelerine gönderileceklerdir.
3. doğu akdenizde en uzun kıyısı bulunan sahildar devlet olarak, türkiye doğu akdenizde seyrüsefer serbestisi için gerekli gördüğü her türlü önlemi alacaktır.
4. türkiye, israilin gazzeye uyguladığı ablukayı tanımamaktadır. israilin 31 mayıs 2010 tarihi itibariyle gazzeye yönelik olarak uyguladığı ablukanın uluslararası adalet divanında incelenmesini sağlayacaktır. bu doğrultuda bm genel kurulunu harekete geçirmek için girişimlere başlıyoruz.
5. israil saldırısının türk ve yabancı tüm mağdurlarının mahkemelerdeki hak arama girişimlerine tarafımızdan gereken her türlü destek verilecektir.
değerli basın mensupları;
burada bir hususu daha vurgulamak istiyorum.
biz türkiye olarak, her zaman çatışmayı değil, barışı; zulmü değil, adaleti hakim kılmak isteyen bir anlayışın temsilcisiyiz. dış politikamız bu temel anlayışa dayalıdır.
bunun içindir ki, nasıl bosnadaki, kosovadaki katliamlara karşı sesimizi yükselttiysek, gazzeye yapılan insanlık dışı israil saldırıları karşısında da tepkimizi gösterdik.
bugün, israil hükümetinin bir tercih yapması gerekmektedir ve bu tercihi yapma vakti gelmiştir.
israili yönetenlerin, gerçek güvenliğin, ancak gerçek barışın inşa edilmesiyle mümkün olabileceğini görmeleri gerekmektedir.
yine anlamalıdırlar ki, gerçek barışın inşasının yolu, dost ülke vatandaşlarını katletmekten değil, dostlukların güçlendirilmesinden geçmektedir.
ancak, mevcut israil hükümetinin bu yalın gerçeği görmekten, ortadoğu coğrafyasındaki devasa değişimlerin sonuçlarını idrakten aciz olduğu da açıktır.
bu vesileyle, aldığımız ve alacağımız tedbirlerin sadece mevcut israil hükümetinin tutumuyla bağlantılı olduğunu özellikle vurgulamak isterim.
amacımız, tarihe mal olmuş türk-yahudi dostluğuna halel getirmek değil, bilakis, israil hükümetinin bu istisnai dostluğa sığmayan bir yanlışını düzeltmeye onları yönlendirmek, sevketmektir.
türkiye, bölgesel ve küresel barış ve istikrarı olumsuz şekilde etkileyen gelişmelerin önlenmesi, cereyan etmiş bulunan olumsuzlukların ise telafisi doğrultusunda her zaman samimi ve yapıcı bir tavır içinde olagelmiştir.
bu konuda talep ve beklentilerini başından beri net bir sekilde ortaya koymuş, üzerine düşeni yapmıştır.
açıklama burada sona eriyor. özet geçmek gerekirse ahmet davutoğlu bütün suçun israil'de değil israil hükümeti'nde olduğunu söylüyor. israil hükümeti gerekli adımları atmadı diyor olayın halklar arasında bir düşmanlıktan ziyade bürokratik olduğunu gösteriyor. burada lieberman'ın başı çektiği şahinler grubu hükümeti özür dilemesini şiddetler kınıyor. aksi takdirde israil de müttefiki ülkemizi kaybetmemek için özür dileyebilirdi. şimdi bazılarımız ülkemizin diplomatik olarak çok da güçlü olmadığını hatta israil'in bizi kaale bile almadığını savunabilir. açıkçası günümüz konjonktüründe dünyayı yöneten güçlü aileler yahudi kökenlidir, siyonisttir. yani zaten onlar tarafından yönetiliyoruz para bağlamında fakat ortadoğu'da güçlü bir türkiye planlarını alt üst etmese de bir domino etkisi yaratabilir ki bu etkinin en son örneğini mısır'dan başlayan özgürlük ateşinde gördük. bundan dolayı ileriye dönük birkaç tahminim şöyle :
- israil ile olan askeri ihalelerin askıya alınması israil açısından büyük bir kayıp değildir fakat bize bunun büyük bir kayıp olacağını söyleyecektir, hissettirecektir israil. bunun nedeni de bir parça olsun kendimizi güçlü hissetmemizi istemeleridir. bundan dolayı muhtemelen özür dilenecek fakat bu özür metninde aba altından sopa gösterilecektir. uluslararası hukuka tabi olmadıklarını söyleyecekler buna rağmen tazminat da ödeyeceklerdir fakat el konulan eşyalar geri verilmeyecektir. bu şekilde türkiye'nin sesi bir nebze olsun da kıstırılacaktır üstelik isteklerimiz yerine getirilerek.
umarım her şey türkiye açısından bir çıkmaza girmeden çözümlenir ve gazze'de ki insanlık suçu tıpkı diğer insanlık suçları gibi son bulur.
