fransız yazar emile zola'nın faşizme ırkçılığa baskılara hukuksuzluğa meydan okuyuşu, siyasi iradeye açık mektup olarak nitelendirilebilecek baş kaldırısı niteliğinde makalesidir.
"benim görevim konuşmak, suç ortağı olmak istemiyorum. yoksa gecelerim orada, işkencelerin en korkuncu içinde, işlemediği bir suçun cezasını çekmekte olan suçsuzun hayaletiyle dolup taşacak.
"banane" deyip susmayı alçaklık buluyorum. bundan böyle başıma gelebilecek şeyler hiç umurumda değil: yeterince güçlüyüm ve bu haksızlığa meydan okuyorum
emile zola o gün o koşullarda bu baş kaldırıyı yapmış aleyhinde başlatılan zola'ya ölüm kamyanlarına rağmen yılmamış nihayetinde evinde zehirlenerek öldürülmüştür. ama her zaman saygıyla hatırlanacak, gerçek bir aydın olarak tarihteki yerini alacaktır.
