kaynağı olan eski mısır da kepes olarak adlandırılan, latince sphinx, yunanca sphinks kelimelerinden türeyen, efsanevi canavar anlamına gelen kelime.
en ünlüsü ve en eskisi giza sfenks idir.
yunanlılar için sfenks typhon ile ekhidna dan doğan bir canavardı.
canavar anlamı da buradan gelmektedir.
oidipus ve sfenks anlatısında sfenks şehrin kapısına oturur ve şehre girmek isteyenlerin yolunu keserek, onlara bilmece sorar. cevap veremeyenleri yiyen bu canavarı oidipus keskin zekası ile alteder.