sarıkamış harekatı öncesinde onuncu kolordu komutanı olan hafız hakkı paşa, ruslar kaçırılmadan ters cepheyle savaşa zorlanırsa yok edilir ve kars bir baskınla ele geçirilir şeklinde bir düşünce ile enver paşa ile birlikte sarıkamış harekatını onaylayan isimdir.
oltu da planladığı şekilde rus birliklerini yok edemedi.
kolordusunu kosor üzerinden allahuekber dağlarına sürmüş ve sarıkamış a yapılan harekatda büyük kayıplar verilmesine sebeb olmuştur.
onuncu kolordunun otuz birinci tümeni ağır kış şartları altında 14 saatlik bir yürüyüş ile allahuekber dağlarını aşmış ve başköy e girmiştir.
girmiştir, girmiştir ama yola 40 000 mevcutla çıkan ve hiç düşman teması olmada ve bir tek mermi sıkamadan 37 000 asker donarak ölmüş ve tümenin 3 000 mevcudu başköy e ulaşmayı başarmıştır.
onuncu kolordu 29 aralık itibari ile hafız hakkı komutasında ikmalsiz ve ser sefil bir halde sarıkamış a girmiş fakat asker yiyecek bulmak için şehre dağılır dağılmaz, yiyecek ve cephane ikmali kusursuz işleyen rus ordusunun baskınına uğramış ve sarıkamış ruslara teslim edilmiştir.
2 ocak 1915 de enver paşa hafız hakkı paşa yı sol kanat grup komutanlığına yükseltmiş ve 10. kolordu ya ek olarak 9. kolorduyu da devralmıştır.
hafız hakkı bey in komutasında savaşan onuncu kolordudan geriye 600 er kalmıştı. bu başarılı komutanlığı! nedeniyle emrine verilen dokuzuncu kolordu mevcudu ise 344 er, 12 top ve 12 makineli tüfekten ibaretti.
iki kolordu bir tabur dahi etmiyordu.
4 ocakta divik te konuşlanan 9. kolordu karargahına rusların yaptığı baskından kaçarak! kurtulmuş, kolordusu ise kolordu komutanı dahil, 300 er ve 106 subayı ile ruslara esir düştü.
o dönemin kaynaklarına göre enver paşa ile omuz omuza çarpışan bu maharetli paşamız 60 000 türk askerinin tek kurşun dahi sıkamadan donarak ölmesine neden olmuştur.
günümüzde bu rakam 90 000 olarak ifade edilmektedir.
aşağıdaki linklerde sırası ile hafız hakkı paşa yı ve emir komutası altında şehit olan sayısız askerden birkaçını görebilirsiniz.
