bunlara ilave olarak, uzunca bir süredir üçüncü bir deyimi de kullanır olduk;
- çin malı.
orada dünyanın, kimyasal, sınai ve tıbbi madde üreticileri de dahil olmak üzere mekanik, elektrik ve elektronik alanlarında dev firmalarından kimler üretim yapmıyor ki. bir zamanlar, avrupa'nın türkiye'ye yatırım tercihinin temel nedeni olan ucuz iş gücü bu kez çin'de ve bu defaki tercih, avrupa gibi bölgesel de değil, tüm dünyanın ortak tercihi.
çin'de vasıfsız işçilik bedelleri, aylık ortalamada 120 dolar mertebelerinde seyrediyor. günde 4 dolar yani yaklaşık 7 lira. uzman işçilerde ise bu bedel işin önemine göre 8 ile 9 tl arasında değişiyor. buna mukabil, her kalitede ürün bulmak mümkün. öyle ki, sony vailo'nun 2500 dolarlık lap-top'u da burada üretiliyor, lenovo'nun 150 dolarlık lap-top'u da. gel-gelelim çin malı dendiğinde yarattığı imaj;
- merdiven altı imalatı,
- dolapdere marka ürünler.
bu biraz da bizlerin çin malı ürünlerin en döküntü ve taponlarını ithal etemizden kaynaklanıyor. bu konuda biraz seçici olsak; örneğin, bir kez çalışıp durduğunda bir daha çalışmayan traş makinelerini, döşenen raylar üzerinde zaptedilmesi mümkün olmayan oyuncak trenleri, daha ikinci dansında gözlerinden dumanlar çıkarıp bozulan dansöz kızları, sırf fiyatları 5-6 lira diye almasak, belki de gelen çin mallarının kalitesi daha kabul edilebilir düzeylere çıkacak.
