kumkapı gösterisi

entry6 galeri
    4.
  1. mihran ve arkadaşlarının organize ettiği kumkapı gösterisinin gayesi, horlanan ermenileri uyandırmak ve ermenilerin sefaletini babıali'ye ve avrupa'ya duyurmaktı. gösteri kumkapı'daki ermeni kilisesi'nde başladı.

    o gün patrik horen aşıkyan, haç yortusu için toplanmış büyük bir topluluğa hitap ediyordu. parti üyelerinden harutyun cangülyan kilisede ermeni ıslahatını savunan, padişaha muhatap bir hınçak protestosunu okudu. bilahare patrikhane'ye giderek oradaki türk armasını parçaladı. ermeni patriği'nin protesto etmesine rağmen, mihran ve arkadaşları patriği birlikte padişaha gitmeye mecbur ettiler. bu hareket bir ölçüde iki taraflı olup hem babıali'ye hem de patriğin kendisine karşı olacaktı. zira hınçak partisi, patrikin ermeni milletinin menfaatlerini korumadığı görüşündeydi. gösteri kararını veren hınçak partisi'nin istanbul komitesi, mihran dışındakilerin rus vatandaşı oldukları için nümayişe karışmamaları kararını vermişti. nümayişi cangülyan ile murat boyacıyan ve mihran damadyan idare etmişlerdi.

    kumkapı kilisesi'nde patrik, kontrolün elden çıktığını görünce patrikhane'ye kaçmıştı. ancak ermeniler orasını da basmışlar ve patrik tehditle (kendisine ateş edildiği de iddia edilir) bir arabaya bindirilip saraya götürülmek istenmişti. patrikhane tarafından istenen yardım talebine giden asker duruma hakim olmuş, asayiş böylece sağlanabilmişti. olayın provakatörlerinden cangülyan askerin müdahale sahnesini şöyle anlatıyordu : " bizimkiler vahşice bir şekilde askerlere üst üste ateş ediyorlar, askerler de, silah atanları tutuklamaya uğraşıyorlardı. 6 - 7 asker yaralı olarak yere serildi, 10 kadarının da yarası hafifti. biz iki ölü verdik. " ancak olay sırasında 2 asker şehit olmuştu.

    harutyun cangülyan başta olmak üzere çetenin elebaşları yakalanıp mahkemeye sevkedildiler. 20 ağustos'ta cangülyan idama, diğerleri çeşitli cezalara çarptırıldı. sultan abdulhamit idam cezasını müeebbet hapse çevirdi. mihran ve arkadaşları bu karışıklık sırasında yurtdışına kaçmayı başardılar. bu nümayiş ermenilerin ümit ettiği avrupa müdahalesini gerçekleştiremeden sona ermiş gözüküyordu. ancak istanbul'daki alman sefirinin de dediği gibi " barış taraftarı olan patrik kurban edilmiş ve hükümet merkezinde bile bir ermeni isyanının mümkün olduğu ortaya çıkmıştı. yabancı ülkelerdeki ermenilerin isyana teşvik propogandaları burada da gayesine erişmiş ve bu gibi hareketlerin dışında olan ve çok büyük bir ekseriyeti teşkil eden istanbul ve civarındaki ermeni toplumunun huzurunu tehlikeye sokmuştu. "

    sayfa 32 - 33.
    0 ...
  1. henüz yorum girilmemiş
© 2025 uludağ sözlük