yaşayan fosil olarak da adlandırılır. dinozorlar çağından evrim geçirmeden günümüze dek neslini sürdürebilen bu hayvan kertenkeleye benzesede sürüngen bilimciler tarafından kertenkelelerden ayrı bir familya olarak tanımlanır. 100 yılı aşkın yaşayabilirler boyları 40-50 cm i geçmez kahverengi renktedirler. en önemli özelliklerinden birisi de üçüncü bir göze sahip olmalardır, ancak bu göz dışardan bakıldığında farkedilemez çünkü üzeri deriyle kaplıdır ancak kafatası araştırmalarında keşfedilmiştir, araştırmacılar bu gözün tuataralar için bir pusula görevi gördüğünü düşünmektedirler. bu yaşayan fosiller sadece yeni zelanda da yaşarlar, böceklerle, küçük kemirgenlerle ve bazen kuşlarla beslenirler.
