corpus iuris civilis ismi iustiniaus tarafından verilmemiştir; orta çağdan beri kullanılmaktadır. bu tabiri bütün hukukun bir araya toplanması-bir araya getirilmesi şeklinde düşünebiliriz. çünkü bu eser ius civile kelimesinin ifade ettiği mülkiyet, satış, kira, ariyet, miras hukuku, yani hukuk nizamının kişiler arasında, bunların bencil çıkarlarını düzenleyen kısımdan ibaret olmayıp, anayasa hukukunu, idare hukukunu, ceza hukukunu, kilise hukukunu yani kamu hukukunu da kapsamaktadır. ancak en büyük kısmını hususi hukuk teşkil eder. corpus iuris civilis in özel olaylarla ilgisi olmayan genel denilebilecek kuralları ve hukuki hükümleri formülleştiren, sistematik ve maddelere ayrılmış modern hukukla kıyaslanması doğru değildir. iustiniaus un eserine compilatio denmektedir. bu con-pilare sözünden gelmekte ve yığmak anlamını taşımaktadır. 533 senesinde neşredilmiş olup önemli kısmını teşkil eden digesta klasik devir dediğimiz ve milattan önce 100 ile milattan sonra 250 yılları arasındaki devrin roma hukukçularının yazılarının özetlerini kapsar. digesta kelimesi compilere gibi (bir araya getirmek, düzenlemek) demek olan digerere den gelmektedir. digesta daki özetlerde teorik hukuka ait açıklamalar çok azdır. digesta da belki görüşlerini açıklamaları içim hukukçulara sunulan, münferit, şahsi hukuk olayları hakkında hükümlere rastlanır. corpus iuris civilis in diğer kısmında -534 yılında neşredilen- codex de durum buna benzer. codex, imparator hadrianus dan yani aşağı yukarı milattan sonra 130 yılından iustiniaus a kadar çıkarılmış olan imparator kararlarını sistemetik bir biçimde toplamıştır. bu kararlara constitutiones denmektedir. genel ve herkesi kapsamına alan hükümlere ancak mutlakiyet devri imparatorlarının (büyük constantinus milattan sonra 320 den beri) yayımlanan genelgelerde rastlanmaktadır.
