osmanlı zamanında yüzlerce yıl kilise, havra, sinagog, camilerin aynı sokakta hatta yan yana olduğunu bilmeyen yoktur. istanbul' daki yahudi yerleşim yerlerine ve türkiye nin hemen her vilayetinde yer alan kiliselere göz atılmalıdır.
osmanlı'nın bir nevi kalan toprakları, ardılı olan türkiye cumhuriyeti topraklarında 900 cemevi, 321 kilise ve 40 tane sinagog vardır. kilise ve yahudi ibadethanelerin çoğunluğu, osmanlı zamanında inşa edilmiştir.
osmanlı imparatorluğu, çingenelere soykırım, katliam uygulamayan, onları ülkesine buyur eden, kabûl eden tek imparatorluktur. zamanında avrupa' da romanlar kılıçlardan geçirilirken, onlara kucak açmışlardır. kaldı ki şehirlerdeki roman yerleşimleri, şehrin en nezih, en havadar, en manzaralı yerlerinden seçilir. sulukule nin tarihi araştırılmalıdır.
