--spoiler--
son padişah vahdettin'in millî mücadele'ye desteği, ingiliz belgelerinde çıktı
yakın tarihe ışık tutacak bilgilerin yer aldığı ve 90 yıldır ingiltere devlet arşivi'nde bulunan türkiye raporu orijinal haliyle yayımlandı. zaman gazetesinin haberine göre 1921'de istanbul'da bulunan ingiliz yüksek komiseri sir horace rumbold'un kaleme aldığı raporda padişah vahdettin'in millî mücadele'ye açıkça destek verdiği anlatılıyor. istanbul'daki nazırlardan birinin bu süreçte millî mücadele güçlerine silah ve cephane tedarikinde bulunduğu belirtiliyor. anadolu'ya asker, savaş malzemesi vs. göndermek için istanbul'da örgütlerin kurulduğuna da dikkat çekiliyor. ayrıca resmî tarihi sarsıcı şu tespitlere yer veriliyor: "istanbul hükümeti, yunanlılarla mücadelede ankara'dan yana tavır koymuştur..."
türkiye hakkında ayrıntılı ve çarpıcı bilgiler içeren belgeleri yayımlayan marmara üniversitesi fen edebiyat fakültesi öğretim üyesi yrd. doç. dr. ali satan, söz konusu raporların kapsamlı ve soğukkanlı analizler olduğunu belirterek, objektif veriler barındırdığını ve döneme ait bilgilerimizi zenginleştirdiğini dile getiriyor. raporda resmî tarihi sarsıcı şu ilginç tespitler yer alıyor: "istanbul hükümeti, yunanlılarla mücadelede doğal olarak ankara'dan yana tavır koymuştur... sadrazam ve hariciye nazırı, ankara hükümeti ile doğrudan ilişkilerinin olmadığını söylese de buna inanmak güçtür... istanbul hükümeti nazırları ankara'dan bağımsız görünmekle beraber ankara'nın görüşlerini göz önünde tutuyorlardı." öte yandan, ingiliz diplomatlar yazdıkları raporda, itilaf devletleri'nin türk-yunan savaşında tarafsız olduklarını ilan etmelerinden sadece birkaç gün sonra bu karara uymama konusunda anlaştıklarını itiraf ediyor.
ali satan, an-kara'nın milli mücadele zamanında müslüman ülkelerden yardım istemesinin itilaf devletleri'ni kaygılandırdığının raporlardan anlaşıldığını ve bu durumun raporlara, 'ankara'nın dış ilişkilerinde panislamist bir etki görülmektedir' diye geçtiğini ifade ediyor. kitabın, dönem ile ilgilenen herkes için kaynak bir eser olduğuna dikkat çeken satan, "raporlarda, azınlıkların durumu, ekonomik ve adlî reformlar, sıhhî hizmetler, gümrükler gibi pek çok konuda bilgiler sunulmakta. yalnızca siyasî tarih için değil, sosyal tarih ve şehir tarihi araştırmaları için de değerli bir kaynak." diyor.
dokümanların ortaya koyduğu gerçekler
"sadrazam ve harbiye nazırının inkâr etmesini rağmen istanbul hükümeti, anadolu direnişini destekliyor, silah ve cephane gönderiyor."
"ankara'nın dış ilişkilerinde panislamist etki görülmektedir."
"ingiltere türklerin mukavemetini, direncini görmek istiyor."
"türkler, yunanlıların arkasında ingiltere'nin olduğunu bilerek hareket ediyor."
(çember daralıyor, gerçek hainleride öğreneceğiz bir gün. hiçbir yalan ilelebet payidar kalamaz.)
--spoiler--
ekleme: vahdettin ingiliz gemisiyle malta'yı ziyarete gitti. geri döndü ve 150 kişilik ailesini sürgün ettiler.
ingiliz fesatları da gazetede ona yer vermek istedi. "sen halifesin, gücünü kullan." diyerek ülkeyi bozmak istiyorlardı. vahdettin ise tek bir kelime yazmadı. kışkırtmak istediklerini biliyordu fitnelerin.
ülkesini satan kaç kişi öldüğünde kefen parası bulamıyor? vahdettin han öldüğünde gömme işlemi bile parasızlıktan çok zor yapılmıştır. bu kadar günahı alınmaz bir insanın. kaç kişi bilir şarapnelin gelmesiyle conkbayırı'nda atatürk'ü kurtaran saatin vahdettin'in hediyesi olduğunu? 10.000 altın verildiğini kurtuluş mücadelesi için. emir komutayı aldığını. kazım karabekir'de osmanlıcıydı ve orduyu topladıktan sonra atatürk'e, "emrinizdeyiz" dediğini kaç kişi bilir? yazıktır. bu adam osmanlı soyundan geldi. dedesi fatih, yavuz, kanuni. oların hikayeleriyle büyüdü. kaç kişi bunları bildikten sonra vatanını satar?
