Geçtiğimiz hafta sonu Ankara'da ' Türkiye Barışını Arıyor' başlıklı bir toplantı gerçekleşti. Yazar Yaşar Kemal açılış konuşmasına, Mustafa Kemal'in 1923'te izmit'te gazetecilerle yaptığı uzun sohbetten bir alıntı yaparak başladı.
Sağda solda bu alıntı, "Yaşar Kemal'e göre Atatürk, Kürtlere özerklik vermişti" diye sunuluyor. Yani sanki bunlar Atatürk'ün sözleri değil de, Yaşar Kemal'in yorumuymuş gibi...
Aslında olayı böyle sunan meslektaşlarımı fazla kınayamıyorum. Çünkü bu ülkenin yönetici sınıfı, Atatürk'ü dahi sansürlemiştir.
Evet, sansür!
16-17 Ocak 1923'te Mustafa Kemal Paşa, istanbul mebusu Adnan (Adıvar), Halide Edip (Adıvar), Vakit gazetesi başyazarı Ahmet Emin
(Yalman), Tevhid-i Efkar başyazarı Velid (Ebüzziya), ileri başyazarı Suphi Nuri (ileri), ikdam yazarı Yakup Kadri (Karaosmanoğlu), Tanin
yazarı ismail Müştak (Mayokan), Akşam yazarı Falih Rıfkı (Atay) ve ileri yazarı Hakkı (Kılıç) ile bir araya gelerek çeşitli sorunlara ilişkin fikirlerini dile getirdi.
Ancak bu konuşmadaki bazı bölümler 70 yıl... Evet tam 70 yıl sansürlendi. Her seferinde, " işte tam metin " dediler ama kırparak yayınladılar.
Konuşmanın gerçek tam metni, 1993'te Kaynak Yayınları tarafından basılan ' Eskişehir-izmit Konuşmaları (1923)' adlı kitapla kamuoyuna ulaşabildi.
işte bu yüzden birçok arkadaşımız Atatürk'ün sözlerini Yaşar Kemal'in yorumu sanıyor.
Gelelim o sözlere...
Ahmet Emin Bey'in sorusu üzerine Atatürk, önce Türklerle Kürtlerin iç içe yaşadığını. iki unsuru sınır çizerek ayırmanın, hem mümkün olmadığını, hem de Türkiye'yi mahvedeceğini belirttikten sonra (günümüz Türkçe'siyle) şöyle diyor:
"Dolayısıyla başlı başına bir Kürtlük düşünmektense, bizim Teşkilat-ı Esasiye Kanunu (Anayasa) gereğince zaten bir tür yerel özerklik oluşacaktır. O halde hangi livanın (vilayet ile kaza arası idare bölgesi) halkı Kürt ise, onlar kendi kendilerini özerk olarak idare edeceklerdir. Bundan başka Türkiye'nin halkı söz konusu olurken, onları da beraber ifade etmek gerekir. ifade olunmadıkları zaman bundan kendilerine ait sorun yaratmaları daima mümkündür." (s.105)
Ocak 1923'te böyle konuşan Mustafa Kemal, Kürtlere yönelik siyasetini daha sonra niye değiştirdi?.. Caydı mı, yoksa caydırıldı mı?.. Eğer yapsaydı, bu fikirlerini uygulamaya nasıl dökecekti?.. Samimi miydi, yoksa iktidarını güçlendirene kadar zaman kazanmaya mı çalışıyordu?..
Tarihçiler bu sorulara cevap arıyor. Kesin olanı ise yukarıda zaten söyledim: Atatürk 70 yıl sansürlenmiştir!
not:16 ocak 2007 de emre aköz un sabah gazetesinde yazdığı köşe yazısıdır
