konuşmacı ile eş zamanda yapılan sözlü çeviri türüdür. icrası en zor mesleklerdendir; asla hata kabul etmez. Beyni çok fazla yorar, öyle ki geçici hafıza kayıpları yaşamanız oldukça olasıdır. Az önce kelimesi kelimesine çevirdiğiniz konferansın ardından, o kabinden çıktıktan sonra birisi sorunca "konferansın konusu neydi" diye; konuya dair bir cümle bile kuramadığınızda anlarsınız zihninizin yorgunluğunu.
Kaynak dil ile hedef dilin (çeviri yapacağınız dil) gramatik dizilimi de bu işin zorluğuna tuz biber eker. Örneğin, Türkçe ile ingilizce'den bahsedecek olursak; Türkçe'de yüklem cümle sonunda söylenir, ingilizce'de ise öznenin hemen ardından yüklem gelir. Andaş çeviri yaparken durup da cümle sonunu bekleme gibi bir lüksünüz yoktur. Aradaki o zamanı doldurmak, dinleyiciyi bekletmeden çeviriyi kotarmak çevirmenin işidir. Zira dinleyicinin muattabı konuşmacı değil; çevirmendir. Keza dinleyiciye hitap eden de yine konuşmacı değil; çevirmenin bizzat kendisidir.
aşağıdaki diyalog, andaş çeviri dersine başlarken, hoca ile bir öğrencisi arasında yaşanmış gerçek bir olaydır. Hoca 2 kişi çağırır yanına, birisi çevirmen olacaktır birisi konuşmacı. Bir metin verir hoca, konuşmacı olacak öğrenciye;
-Hoca: şimdi sen bunu normal konuşuyormuş gibi okuyacaksın, arkadaşın da aynı anda çevirmeye başlayacak?
-Hoca: şimdi bu metni çevirmeye devam ederken (başka bir metin verir) bunu da içinden okumanı istiyorum, ama çeviriyi aksatmayacaksın!
+Çevirmen öğrenci: Hmm ama şey hocam, yani...neyse peki hocam; deneyelim.
Der ama ister istemez çeviriden kopmaya başlar, zamanla sadece özneler ve yüklemler duyulur ağzından.
-Hoca: Tamam. Şimdi de; yine çeviriye devam edeceksin, bunu içinden okumaya da devam edeceksin, bir yandan da konuşmacıdan duyduğun sayıları, tarihleri, özel isimleri şu kağıda not alacaksın!
Çevirmen öğrenci: (isyan mode on): ayak bileğim boş kaldı hocam; onunla da çember çevirmemi ister misiniz çeviriyi aksatmadan!!!!
sabır gerektirir, zor iştir; çoook zor iştir vesselam...
P.s: Türkiye'de bu işi profesyonel anlamda yapabilen 78 çevirmenimiz vardır. Bunlar Tktd (Türkiye Konferans Tercümanları Derneği) çatısı altında korunurlar. Aralarından Okşan Atasoy, ülkemizin ilk kadın konferans tercümanıdır.
