araştırılacak durum ne kadar karışık ise süreç o kadar uzundur. 10 yıl değil, bilim insanlarının bilgilerini aktarımıyla sağlanan onlarca yıl süren araştırmalar bile mevcuttur.
araştırmanın teknik aşamasından önce, nitel ve nicel gözlemler bile tahmin edilemez bir süreye yayılabilir.